Van steun aan een ziekenhuis voor kinderen met kanker tot een oproep om mee te doen met de Ukrain IT Army. Professionals in de zorg roeren zich in toenemende mate over de oorlog in Oekraïne. Vooralsnog blijft het bij individuele uitingen. Anders dan de universiteiten blijven de Nederlandse branche- en beroepsverenigingen nog aan de zijlijn staan.
In wat misschien wel ’s werelds eerste digitale informatieoorlog is, zijn sociale media het geëigende kanaal om schok, boosheid, verdriet en solidariteit te delen. Verschillende gekende opinieleiders uit de zorg doen dit dan ook.
OLVG-bestuursvoorzitter Maurice van den Bosch vraagt aandacht voor het lot van de veelal jonge patiënten van het Okhmatdyt ziekenhuis in Kyiv. “Patiëntjes en medewerkers werken inmiddels onder erbarmelijke condities onder de grond, schrijft Van den Bosch op LinkedIn. “Hopelijk komt humanitaire (medische) hulp en ondersteuning snel op gang.”
Christine Margés, adviseur Strategische programma’s bij Leiden University Medical Center, slaat de hand aan de ploeg. Ze vraagt op LinkedIn welke arts of verloskundige bereid is om via FaceTime noodhulp te bieden, advies te geven of gerust te stellen. “De behoefte hieraan is groot bij de mensen in de schuilkelders in de Oekraïne.”
Voorbeeldgedrag
Hoogleraar chirurgie Marlies Schijven van Amsterdam AMC gebruikt de recente Wereld Complimenten Dag om een pluim te geven aan de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. “Ik kan meer aan één persoon denken die een compliment verdient”, stelt Schijven. “Vanwege zijn dienend leiderschap. Vanwege de wijze waarop hij voor het land en de inwoners klaar staat. Vanwege zijn voorbeeldgedrag. Vanwege het niet toegeven aan hebzucht, waanzin en puur kwaad.”
IT-offensief
Sietse van der Haar, hoofd ICT van het Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk, wordt gedreven door eenzelfde verontwaardiging. Via zijn LinkedIn-account roept hij slimme koppen op om mee te doen met het Oekraïense ‘IT Army’: “Wil je ook een bijdrage leveren aan het IT-offensief tegen Rusland? Wordt lid en doe mee! Dat is wel het minste wat we kunnen doen.”
Onrecht
Gevraagd naar zijn motieven vertelt Van der Haar, die onderstreept op persoonlijke titel te handelen, dat hij voor zijn vorige werkgever softwarebedrijf 4PS geregeld in Oekraïne was. Deze persoonlijke connectie voedt een gevoel van onmacht. “Zulk onrecht in een land waar ik voor mijn vorige werkgever veel ben geweest. En dat hebben we met zijn allen laten gebeuren. Dus vind ik zo’n IT Army een goed initiatief.”
Volgens het Oekraïense ministerie van Digitale Transformatie hebben zich al zo’n kwart miljoen digitale vrijwilligers gemeld. Of Van der Haar zelf ook mee doet aan de activiteiten van de IT Army? “Ik ben zelf geen techneut, maar volg wel de Telegram-groep.” Minister Mykhailo Fedorov voor Digitale Transformatie belooft via Twitter in elk geval dat “er klussen voor iedereen zullen zijn.”
Betrouwbare informatie
Zelfs -of misschien wel juist- in een conflict dat via digitale kanalen wordt uitgevochten is betrouwbare informatie soms ver te zoeken. De NVZ vereniging van ziekenhuizen kreeg onlangs een in krom Engels gesteld verzoek. Daarin wordt gevraagd om een ellenlange lijst medische hulpmiddelen. Afzender: head of the Regional Stuff for Coordination of the Medical Service of the Chernivitsy Region in Martial Law. Eigen speurwerk heeft de NVZ er nog niet van kunnen overtuigen dat ze een dergelijk verzoek zonder bezwaar onder de eigen achterban kan verspreiden.
Als het om het inzamelen van medische hulpgoederen gaat, zijn betrouwbare partners en centrale coördinatie gewenst, vindt de NVZ. Iemand die in ieder geval veelvuldig met dit bijltje heeft gehakt, is huisarts Jacques de Milliano. De oprichter van Artsen zonder Grenzen is met collega-huisarts Irina Schend een initiatief gestart om het inzamelen en verzenden van medische hulpgoederen in goede banen te leiden.
OLVG-topman Van den Bosch beveelt in zijn post over het Okhmatdyt ziekenhuis de stichting Oekraïne heeft hulp nodig aan. Deze NGO ondersteunt al jaren ziekenhuizen en zorginstellingen in Oekraïne. En wordt gerund door Aldwin Luijnenburg, senior business controller bij divisie kinderen van het UMC Utrecht.
Collectief gebaar?
Dat de zorgsector voor een betekenisvol collectief gebaar niet eerst diep de boeken hoeft in te duiken, bewijzen de Nederlandse universiteiten. In een gezamenlijke verklaring -al direct na de Russische inval in Oekraïne gepubliceerd- spreken ze hun afschuw uit.
“Het is verschrikkelijk wat daar gebeurt en we maken ons grote zorgen over de gevolgen die het heeft voor de Oekraïense universiteiten en de academische gemeenschap. We zijn solidair met studenten en medewerkers in Oekraïne. We omarmen de academische gemeenschappen in Rusland die zich uitspreken tegen de inval en zich moedig blijven inzetten voor vrede, dialoog en open samenwerking. […] Het is onze verantwoordelijkheid als universiteiten om met onderzoek en onderwijs bij te dragen aan een betere wereld en om ons in te zetten voor vrede, respect en (academische) vrijheid.”
Internationaal gezien geeft de European Federation of Nurses bij monde van secretaris-generaal Paul De Raeve het goede voorbeeld. “DE EFN veroordeelt de agressie zonder precedent van de Russische Federatie tegen Oekraïne. De pijn, het lijden en het verlies van mensenlevens zijn onaanvaardbaar. Uit solidariteit met Oekraïense verpleegkundigen en alle collega’s uit omringende landen, staan we samen in onze veroordeling van de militaire actie. ”
