In de eerste dagen van de corona-epidemie schoot digitale dienstverlener Luscii de overbelaste zorg te hulp door in no time een corona-app te ontwikkelen. Een bijzondere prestatie die volgens CEO Daan Dohmen alleen mogelijk was door toepassing van de autonome, teamgerichte werkwijze van de Special Forces. Onder de titel ‘Green On’ hebben Dohmen, zijn collega Joris Janssen en ex-Special Forces-operator Richard Bergmans hun bevindingen op papier gezet.
Behalve als handzame gids voor organisatievernieuwing leest ‘Green On’ als impliciete aanklacht tegen de bureaucratische, verkokerde werkwijze die bij veel organisaties in zwang is. Die werkwijze gaat volgens Dohmen ten koste van initiatief, werkplezier, wendbaarheid, productiviteit en innovatiekracht.
Managementlagen
“Wat je veel ziet in bedrijven die groter worden, is dat je meer overleggen krijgt, meer managementlagen en discussies over functietitels. Eigenlijk allemaal dingen die afleiden”, zegt Dohmen. “Het is voor mensen veel leuker om grip te houden op wat ze doen en hoe ze het doen. Dus toen Joris en ik Luscii startten, hebben we meteen nagedacht over hoe we een omgeving konden creëren waarbij we besluitvorming letterlijk bij de mensen zelf zou leggen.”
Bovenmenselijke prestaties
Het antwoord op die vraag vond Dohmen bij de Special Forces. Zijn ooit jeugdige fascinatie voor de ‘bovenmenselijke prestaties’ van elite-soldaten, kreeg enkele jaren geleden een vervolg in de vorm van enkele persoonlijke ontmoetingen met actieve leden van de Special Forces. Hun verhaal maakte Dohmen duidelijk dat de principes van het elitekorps naadloos toepasbaar zijn in het bedrijfsleven en de zorg. “We krijgen van de commandant alleen te horen wat hij wil bereiken en welke end state hij wil behalen”, vat scheidend operator Bergmans de modus operandi van de Special Forces samen. “Dan is het aan ons als mensen op de grond om invulling te geven aan het ‘hoe’.”
Autonome rollen
Dohmen spreekt in dit verband van een ‘holacratische manier van werken’. “Dat is eigenlijk een werkvorm waarin je afscheid neemt van hiërarchie en managers en waarbij je gaat werken vanuit één of meerdere kleine rollen. Die rollen zijn volledig autonoom in alles wat ze doen. Als ik verantwoordelijk ben in mijn rol voor marketing, dan neem ik alle besluiten die daarin genomen moeten worden zonder dat ik met iemand hoef te overleggen.”
Dohmens uitleg roept vragen op, want gaat defensie niet juist over hiërarchie en bevelen opvolgen? “Krijgsmacht-breed klopt dat ook wel”, reageert Bergmans. “Alleen zeker bij de Special Forces zie je vaak dat de commandant niet mee is op operaties. Vaak is de situatie dusdanig dynamisch dat we geen overleg kunnen plegen. Dus wordt er vanuit duidelijke rollen en scenario’s gehandeld, zodat je blind op elkaar kunt vertrouwen.”
Slagvaardigheid
“Wat je wilt is dat je wendbaar wordt”, vult Dohmen aan. “In plaats van brown paper-sessies of strategieverkenningen met consultants werken we vanuit drie hele sterke kernwaarden. Vervolgens hebben we handelingsperspectieven geformuleerd. Daarmee geef je heel veel vertrouwen aan de mensen om zelf die besluiten te nemen. Dat bevordert je slagvaardigheid.”
Praktijk special forces
Om de lezer te overtuigen is ‘Green On’ gelardeerd met levendige anekdotes en voorbeelden uit de praktijk van de Special Forces. Is Dohmen niet bang dat de militaire context lezers in met name de zorgsector gaat afschrikken? De zorg gaat immers over het redden van levens, terwijl de krijgsmacht niet terugschrikt voor geweldstoepassingen. “Of het op die manier afschrikt, laat ik over aan de persoonlijke overtuiging van mensen”, zegt Dohmen. “Sommige mensen vinden defensie nuttig, anderen zijn er op tegen.” Bergmans vult aan dat het een misverstand is om te denken dat de Special Forces schietgrage cowboys zijn. “Wij gaan niet ergens heen om te schieten, maar juist om mensen te helpen of te redden.”
Omgaan met stress
Daarbij zijn arbeidsomstandigheden als hoge druk, omgang met stress en collegiale samenwerking voor professionals van allerlei snit zeer herkenbaar. Dat verklaart volgens Bergmans ook het succes van een tv-programma als ‘Kamp Van Koningsbrugge’, waarin burgers enkele dagen lang worden ondergedompeld in de wereld van de Special Forces.
Soldaatje spelen als amusement of schuilt er in iedere werknemer iets van een commando? Bergmans, die als instructeur meewerkte aan het tweede seizoen van ‘Kamp Van Koningsbrugge’, houdt het op het laatste. “Een lid van de Special Forces is iemand die je kunt vertrouwen en de dingen doet die hij moet doen zonder dat iemand kijkt. Als je dat hebt, zit je in de goede richting. Eigenlijk zijn wij een normaal team dat bijzondere dingen doet.”
Personeelstekorten
Het vertrouwen in de eigen werknemers heeft zich bij Luscii dubbel en dwars uitbetaald. Het bedrijf groeit als kool, de arbeidstevredenheid piekt en de werknemers kennen sinds kort een vierdaagse werkweek met voltijdse beloning. Biedt ‘Green On’ daarmee ook een antwoord op de nijpende personeelsproblemen in de zorg? “Dit gaat geen oplossing zijn voor het complete personeelstekort en dat pretenderen we ook niet”, reageert Dohmen. “Maar het kan wel bijdragen aan verlichting door te laten zie hoe je meer ruimte maakt voor autonomie, werkplezier en vertrouwen in de professionaliteit van werknemers.”
Kom naar de masterclass Green On op 28 januari! Meer informatie en opgeven
