Traumageriatrie werd in 2018 gestart als één van de eerste zorgketens in het St. Antonius Ziekenhuis. De belangrijkste verandering na vijf jaar: een operatie is bij een gebroken heup niet meer standaard.
Sjors van der Maat en Henk Jan Schuijt zijn vanaf het begin nauw betrokken bij de zorgketen. Van der Maat, afdelingshoofd van de verpleegafdeling traumageriatrie en hoofd van de zorgketen: “Jaarlijks behandelen wij in ons ziekenhuis ongeveer vierhonderd ouderen met een gebroken heup. Ook andere botbreuken komen voor, een breuk van het bekken of de ruggenwervel bijvoorbeeld. Maar in de meeste gevallen gaat het om de heup.”
“Veel van deze patiënten zijn kwetsbaar. Vanwege de vergrijzing zal dat aantal de komende jaren alleen maar toenemen. De zorg voor deze groeiende patiëntengroep verbeteren, dat is waar de zorgketen traumageriatrie voor gaat.”
Wetenschappelijk onderzoek
Postdoctoraal onderzoeker Henk Jan Schuijt vult aan: “Om die zorg te verbeteren, testen en vernieuwen we onze zorg continu door wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappelijk onderzoek is een belangrijke pijler van de zorgketen.”
Ouderen met gebroken heup
Van der Maat “Bij de zorg voor ouderen met een gebroken heup zijn veel zorgverleners betrokken, ook buiten het ziekenhuis. We werken bijvoorbeeld nauw samen met revalidatieafdelingen in verpleeghuizen. Om de samenwerking binnen en buiten het ziekenhuis te bevorderen, zorgen we in de eerste plaats dat zorgverleners elkaar weten te vinden en elkaar leren kennen.”
“Dat doen we op alle niveaus. Zo treffen we elkaar regelmatig in allerlei samenstellingen en gebruiken we verschillende werkvormen. Deze manier van werken levert begrip en betrokkenheid op. Door de zorgprofessionals dichter bij elkaar te brengen, organiseren we de zorg beter rondom de patiënt. We kunnen nu gemakkelijker verbeterinitiatieven oppakken en doorvoeren.”
Kort-cyclisch verbeteren
Samenwerken in de keten is op meerdere vlakken leerzaam. Van der Maat: “Een groot aantal professionals van alle ketenpartners heeft een Lean-training gevolgd die ons op organisatorisch vlak meer handvatten heeft gegeven. Als zorgprofessionals hebben we nu meer inzicht in het gehele zorgpad van de patiënt. Daarnaast zien we beter waar in het proces de verspillingen zitten. Daar gaan we mee aan de slag en dat leidt uiteindelijk tot meer efficiëntie.”
“We hebben geleerd om verbetering binnen onze keten kort-cyclisch door te voeren. De doelen die we ons voor de komende vijf jaar hebben gesteld, knippen we op in kleine stukjes op zodat we in kleine groepen kunnen werken aan concrete subdoelen.”
“Dat doen we op verschillende manieren. Eén van de werkvormen is bijvoorbeeld de ‘huddle’. Die overleggen duren maximaal een kwartier en zijn frequent. In dat kwartier bespreken we welke volgende stappen we gaan zetten. Ook gebruiken we een gezamenlijk dashboard, waarop alle parameters voor de zorgketen gevisualiseerd worden, zoals de doorlooptijd op SEH (spoedeisende hulp). We zijn bezig met het ontwikkelen van een financieel dashboard. Daarmee kunnen we kosten voor de zorg die we leveren inzichtelijk maken. Wat kost de inzet van mensen en middelen? En wat levert dat op in waarde voor de patiënt?”
Advance care planning
Vier keer per jaar is er een netwerkbijeenkomst voor de hele keten. Tijdens die bijeenkomsten worden met alle betrokkenen de doelen voor de komende vijf jaar opgesteld. Van der Maat geeft voorbeelden: “We willen dat alle patiënten een duidelijk beeld hebben over de behandelingen en het vervolgtraject.”
“Duidelijke informatie geeft patiënten en naasten regie in het keuzeproces. Op die manier kunnen patiënten, naasten en zorgverleners samen beslissen over de zorg die het beste bij de patiënt past. Bij passende zorg hoort ook Advance Care Planning (ACP). Het Nederlandse woord is proactieve zorgplanning. Dit draait om het bespreken en vastleggen van wensen en behoeften voor de zorg in de toekomst. Als behandelwensen en -grenzen tijdig zijn besproken en vastgelegd, dan kunnen we de zorg beter afstemmen op de wensen en behoeften van de patiënt op het moment dat het aan de orde is.”
Personeelstekort
Ook het personeelstekort is een belangrijk thema. Sjors: “Behalve nieuwe mensen werven, willen we de zorgprofessionals die we hebben graag behouden. Dat doen we door voldoende tijd en ruimte te geven voor het verlenen van zorg én voor het verbeteren van die zorg. Ook kijken we hoe we de kennis en kunde binnen onze afdeling behouden als mensen weggaan. Dit zijn thema’s die we binnen de zorgketen met elkaar oppakken.”
Niet opereren
Wat is er sinds de start van de zorgketen in 2018 al bereikt? Henk Jan: “Vijf jaar geleden werden alle patiënten die bij ons binnenkwamen met een gebroken heup standaard geopereerd. Daar gaan we nu anders mee om. We kijken eerst naar de behandeldoelen van de patiënt. Als een operatie niet aansluit op die behandeldoelen, dan is niet opereren een optie. Dan richten we ons op een palliatief traject.”
“Soms is kwaliteit van leven belangrijker dan het leven verlengen, daar hebben we onderzoek naar gedaan. Op dit moment zijn we in samenwerking met ziekenhuizen in Amsterdam en Rotterdam bezig om deze kijk op behandelen op landelijk niveau te implementeren. Ondertussen gaan we door met het onderzoek om dit te verbeteren.”
Minder röntgenfoto’s
Sowieso wordt de kennis die de zorgketen traumageriatrie oplevert niet enkel binnenshuis benut. Sjors: “Met de andere Santeon- ziekenhuizen delen en vergelijken we onze resultaten. Zo ontdekten we dat wij in het St. Antonius voor de operaties veel meer röntgenfoto’s maakten dan in andere ziekenhuizen. Dat deden we omdat het in het protocol stond, maar het bleek niet nodig. Dus hebben we het protocol aangepast: het voegt niets toe aan de waarde voor de patiënt.”
Betere uitkomsten
Het werken in de zorgketen levert betere uitkomsten op. Van der Maat: “Een medewerkers-tevredenheidsonderzoek liet zien dat we ook meer plezier hebben in ons werk. Dat komt omdat iedereen merkt dat verbeteren niet meer alleen een kwestie is van plannen op managementniveau, maar dat je zelf elke dag ziet hoe je vanuit jouw rol kunt bijdragen aan het verbeteren van de zorg.”
Het St. Antonius Ziekenhuis is één van de koplopers in Nederland op het gebied van waardegedreven zorg. Op 22 september opent het ziekenhuis de deuren voor het Linnean netwerk. Zeven zorgketens, georganiseerd rond borstkanker, darmkanker, traumageriatrie, prostaatkanker, slaapgeneeskunde, geboortezorg en depressie, geven een kijkje in de keuken
