De zorgketen borstkanker was één van de eerste vier in het St. Antonius Ziekenhuis. Inmiddels zijn er genoeg lessen en ervaringen om te delen. Verpleegkundig leider Laurien Langen: “Waardegedreven zorg is geen vaag begrip meer voor mij.”
Zorgketens spelen een grote rol het bevorderen van waardegedreven zorg. Door samen te werken en zorg naadloos te coördineren tussen de verschillende schakels, kunnen die zorgketens de zorgervaring van de patiënt verbeteren en het risico op dubbele tests of onnodige behandelingen verminderen. Vandaar dat het St. Antonius Ziekenhuis al sinds 2020 werkt aan het opzetten van deze zorgketens. Inmiddels zijn er in het ziekenhuis meer dan zeven zorgketens.
Laurien Langen is verpleegkundig specialist in het borstkankercentrum St. Antonius en verpleegkundig leider van de zorgketen borstkanker. “We waren in 2019 één van de vier teams die het geluk hadden om als eerste te mogen deelnemen aan het experiment. We zijn trots op wat we al bereikt hebben.”
Voor het opstarten van een zorgketen heb je een stappenplan nodig, adviseert Langen. “Het is in het begin heel erg zoeken. Wat houdt werken als zorgketen in, hoe bereik je alle betrokkenen en hoe maak je het werken in een zorgketen nuttig? Het heeft tijd gekost om de link met de dagelijkse praktijk te leggen, maar al doende leert men. Sinds twee jaar zijn we echt bewust bezig met waardegedreven zorg implementeren in onze zorgketen. Het dwingt ons om structureel anders na te denken over de zorg die we leveren aan onze patiënten.”
De eerste stappen
Het in kaart brengen en het vervolgens samenbrengen van alle disciplines die onderdeel zijn van de borstkankerzorgketen noemt Langen als grootste uitdaging. “Er zijn zoveel meer collega’s betrokken bij de borstkankerzorg dan ik van tevoren dacht. Je hebt aan de ene kant medisch specialisten zoals de internist-oncoloog, de radioloog en de oncologisch chirurg. Aan de andere kant heb je nog een flink aantal andere mensen, denk aan verpleegkundigen, laboranten, doktersassistenten, fysiotherapeuten, maar bijvoorbeeld ook aan een bode die weefsel van A naar B brengt en de collega’s van marketing en communicatie.”
“Voor mijzelf als verpleegkundig specialist borstkanker is het logisch om vol in te zoomen op het veranderen van zorg in deze zorgketen. Voor de vele disciplines die met verschillende aandoeningen werken, is dat minder vanzelfsprekend. Wanneer je de hele zorgketen in beeld hebt, is het belangrijk om je bewust te zijn van wat er in de keten voor en achter jouw ‘stukje’ gebeurt. Als er iets op een afdeling verandert of niet goed loopt, heeft dit vaak invloed op alle afdelingen die na jou in de keten komen.”
Minder overleg
In de zorgketen borstkanker waren er eerst meerdere medische overleggen per maand. Dat hebben ze teruggebracht naar één overleg, dat aansluitend aan het multidisciplinair overleg plaatsvindt. In dit overleg worden medisch beleid, wetenschappelijk onderzoek en data met elkaar besproken. Daarnaast krijgen elke maand de medewerkers van een andere afdeling het woord om te vertellen over de ontwikkelingen op die specifieke afdeling. Ook is er een ‘hoofdenoverleg’. Daar komen de hoofden van de verschillende afdelingen samen met iemand van de werkvloer. En eens per half jaar komen patiënten en alle collega’s in de zorgketen samen om te praten over de ontwikkelingen op borstkankergebied in het St. Antonius.
Verbetertrajecten
De eerste bijeenkomst met alle disciplines leverde een aantal mooie onderwerpen op waarop verbeterd kon worden. Eén van die onderwerpen was de schildwachtklier-studie. Langen: “Een dag voor de operatie moesten onze patiënten naar Nieuwegein. De volgende dag moesten ze in Leidsche Rijn zijn. We hebben uitgezocht of het ook mogelijk was om tijdens de operatie de vloeistof in te spuiten. Dat scheelt stress voor de patiënt en bespaart kosten.”
“Daarnaast zijn we bezig met het opzetten van een multidisciplinaire poli: één poli waar de patiënt door verschillende disciplines gezien kan worden. Deze is nog niet helemaal klaar, maar we hebben nu wel een kernpoli waar chirurgie en oncologie op dezelfde gang zitten. Onze wens is hiermee ook om gemakkelijker gecombineerde gesprekken te kunnen voeren.”
24-uurs diagnostiek
Een ander verbeterpunt dat momenteel opgepakt wordt is dat van de 24-uursdiagnostiek. “We willen patiënten binnen 24 uur laten weten of ze borstkanker hebben. We hebben alle ministapjes in dat traject uitgewerkt. Denk bijvoorbeeld aan het apparaat bij pathologie dat maar twee keer per dag aangaat en dat daarom vertraging veroorzaakt. Dat precies in kaart brengen van het proces geeft inzichten waarmee we vervolgens kunnen verbeteren.”
Buddyhuis
Het buddyhuis is een concreet voorbeeld van een verbetertraject waarin de ervaring van de patiënt doelmatig wordt ingezet. Langen: “Het buddyhuis is ontstaan door twee patiënten die ervaringen met elkaar uitgewisseld hebben. Ze gingen met elkaar in gesprek: hoe kom je het traject door en hoe ga je om met je diagnose? Voor de patiënten is dit heel waardevol. Zij kunnen elkaar door het traject heen trekken. Wij vragen onze patiënten regelmatig waar zij verbeterpunten zien. De visie van de zorgketen is immers ‘De door de patiënt ervaren beste borstkankerzorg in Nederland.’”
Verbeteren met data
Waardegedreven zorg was een vaag begrip voor iemand als ik die zich bezighoudt met de praktijk van zorg, vertelt Langen. “Inmiddels ben ik er achter hoe belangrijk waardegedreven zorg is. Zonder te meten waar je mee bezig bent, kun je de zorg niet verbeteren en je successen niet meten. Om zo transparant mogelijk te zijn, hebben we een dashboard ontwikkeld met actuele data over doorlooptijden, patiënttevredenheid en andere indicatoren. Dit maakt voor iedereen inzichtelijk hoe het we doen en hoe we kort en lang cyclisch kunnen verbeteren.”
Er zijn veel initiatieven en prachtige verbetertrajecten in de zorgketen borstkanker, besluit Langen. “Deze successen delen we zoveel mogelijk met elkaar. We zijn heel trots op wat wij tot nu toe al hebben gedaan om de borstkankerzorg verbeteren en hebben het doel om dat te blijven doen.”
