Met de invoering van Wegiz is het niet meer de vraag óf gegevens uitgewisseld gaan worden, maar hoe dat gaat gebeuren. Daarvoor zijn Application programming interfaces (API’s) onmisbaar. Nictiz werkt dus samen met allerlei partners aan een landelijke API-strategie voor de zorg. Arjan van Bremen van Nictiz ging tijdens Zorg & ICT in op de plannen en de voortgang.
“Er moeten nu eenmaal dingen veranderen om de zorg kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar te houden”, gaf Minister Kuipers van VWS aan toen de Eerste Kamer de Wegiz unaniem aanvaardde. Het standaardiseren van uitwisseling van gegevens gaat er volgens hem aan bijdragen dat zorgverleners toegang hebben tot de benodigde medische informatie om goede zorg te leveren. “Ook wordt de tijd die zorgverleners spenderen aan administratie verminderd en wordt het risico op vermijdbare fouten kleiner.”
Digitale stekkerdozen
Voor die gegevensuitwisseling zijn API’s nodig, Application programming interfaces. Dit zijn technische koppelvlakken tussen digitale informatiesystemen. Ze worden ook wel eens omschreven als ‘digitale stekkerdozen’ die applicaties met elkaar verbinden. Ze zorgen voor technische databeschikbaarheid en ontsluiten data buiten transacties om. Zo maken zij op een gecontroleerde manier gegevens uit het ene systeem herbruikbaar voor een ander systeem. Verder verbinden ze informatiesystemen aan elkaar en helpen bij het delen van gegevens en functionaliteiten.
In de zorg kan werken met API’s concreet meer innovatief (her)gebruik van zorggegevens opleveren. Daarnaast worden IT-toepassingen gebruiksvriendelijker voor professionals en leveren ze meer vrijheid op voor zorginstellingen in hun keuzes voor IT-leveranciers.
Dit werkt alleen als de API’s op een goede manier worden ingezet. Welke afspraken zijn nodig om API’s in de zorg het beste in te zetten om gegevensuitwisseling te versnellen, processen beter te laten verlopen en innovatie te bevorderen? Met deze vraag is Nictiz vorig jaar gestart met een een nationale API-strategie voor de zorg. Die begint nu duidelijke vormen te krijgen, zo bleek op Zorg & ICT.
“We moeten dus meer doen met minder”, legde Arjan van Bremen, projectleider API bij Nictiz tijdens het event uit. “Voor die slimme inzet van ICT is dan wel transparantie van zorgmarkt voor nodig.” In de strategie, die nu al in te zien is op de Nictiz-website, maar nog niet definitief is, staan richtlijnen en eisen om de API’s en hun specificaties meer te standaardiseren.
Waarde creëren met data
API’s dragen bij aan de verbetering van zorgsystemen, stelde Van Bremen. Dat gebeurt omdat ze helpen om waarde te creëren met data. Hij wijst als vergelijking naar het gebruik van data in het openbaar vervoer. Daar worden de dienstregelingen van treinen en bussen realtime via API’s gedeeld met verschillende apps, zoals NS.nl of 9292.
“Zo creëer je met data waarde voor de reiziger. Die kan beschikken over de juiste informatie op het juiste moment. Dat is ook in de zorg belangrijk.” Hij noemt als voorbeeld dat een wijkverpleegkundige op het juiste moment kan beschikken over huisartsgegevens, een zorgplan van een fysiotherapeut of over informatie over domeinen heen. “We moeten niet langer meer concurreren op data maar op toepassingen. We moeten geen nieuwe data aanmaken maar hergebruiken wat al beschikbaar is.”
Standaardisatie
Daarom heeft de nationale API-Strategie uiteindelijk als doel voor ogen dat er een volledig gestandaardiseerde uitwisseling van data plaatsvindt. Van Bremen: “Die helpt de samenwerking tussen zorginstellingen en ICT-dienstverleners te bevorderen. Samen met het veld kijken we hoe we kunnen samenwerken in databeschikbaarheid. Dat is de enige weg vooruit. Dat moeten we ook net als bij het openbaar vervoer bereiken in de zorg.”
Hij wijst op drie stappen die genomen moeten worden de komende jaren. Ten eerste de transparantie van documentaties, daarna de technische harmonisatie van de API’s en daarna de volledige gestandaardiseerde uitwisseling.
In een Nationale Bibliotheek legt Nictiz vast welke API’s er zijn en aan welke eisen deze moeten voldoen. Hiermee wordt de ontwikkeling van API’s en API-specificaties duidelijker en georganiseerder Dit jaar wil Nictiz samen met grote leveranciers van zorginformatiesystemen de API-eisen verbeteren. “Dat doen we in een open community. We publiceren deze eisen op GitHub. Deze API-bibliotheek kan door de marktpartijen zelf worden ingevuld en gebruikt.”
Van Bremen verwacht dit jaar al een goed bruikbare API-bibliotheek te realiseren. “Die bibliotheek moet straks helder maken welke leverancier welke API aanbiedt en tegen welke prijs. Dat stimuleert marktwerking en concurrentie. Daar kun je toetsen en publiceren.”
Meerdere bronnen
In 2024 wil Nictiz verder groeien met de API-Strategie. Van Bremen: “Denk aan de empowerment van zorginstellingen en ICT-leveranciers om goede beslissingen te nemen. Aan de systeemkant willen inzetten op die herbruikbaarheid van data om kosten te reduceren. Van 2025 tot 2035 willen we oogsten. Databeschikbaarheid door API’s ondersteunt de transitie naar App-in-App oplossingen, waarbij data uit meerdere bronnen zorgen voor nieuwe toegevoegde waarde.”
Wegiz
Van Bremen wil ook van vrijblijvendheid meer toe naar verplichting, en is daarom blij met de samenwerking met VWS. Datacentrisch werken is dan ook een belangrijk onderdeel van de visie van VWS op het zorgstelsel, vult Gieneke van Veenen, strategisch adviseur ministerie van VWS aan. “ We willen de komende jaren echt stappen zetten op databeschikbaarheid. Vanuit VWS zetten we druk en geven we duidelijkheid welke kant we opgaan. Ook de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) gaat het gebruik van API’s bevorderen. Die gaat over de vraag hoe gegevens uitgewisseld moeten worden om goede zorg te kunnen leveren, niet over de vraag óf gegevens uitgewisseld mogen worden.”
