Het Integrale Zorgakkoord (IZA) nadert het halfwegpunt. Wat is er in twee jaar gebeurd? Landelijk zijn meer dan honderd transitieplannen door snelle toets gekomen, twintig hebben definitief groen licht. In het begin kwamen de meeste plannen van de ziekenhuizen. Dat wordt anders, aldus Coöperatie VGZ. “We stimuleren dat meer aanbieders in de ouderenzorg, huisartsenzorg of de ggz ook met transformatieplannen komen.”
Het is alweer meer dan twee jaar geleden dat partijen het Integraal Zorgakkoord (IZA) hebben ondertekend. Deze maand wordt in een midterm review gekeken naar de stand van zaken.
Charlotte Oldenburg, Strategisch Manager Regio en Netwerk bij zorgverzekeraar VGZ, neemt daar een voorschot op. De goedgekeurde transformatieplannen en snelle toetsen komen bijna allemaal vanuit de ziekenhuizen. De huisartsenzorg en de ggz blijven nog achter. Maar daar komt volgens haar snel verandering in.
KPI’s
Hoe werkt het ook alweer met die snelle toetsen en transformatieplannen? Zorgaanbieders, zorgprofessionals, patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars en gemeenten kunnen samen transformatieplannen maken voor veranderingen in de organisatie van zorg. Daar is geld voor beschikbaar: 2,8 miljard euro om precies te zijn.
De plannen worden in eerste instantie niet beoordeeld op geldbedragen, maar op de concrete impact die ze hebben op de toegankelijkheid van de zorg. Denk bijvoorbeeld aan de capaciteit die met zo’n plan wordt vrijgespeeld, maar ook of de ketenpartners betrokken zijn en meedoen. Dat zijn de belangrijkste criteria om door de snelle toets te komen. Daarna gaan ze verder door het beoordelingsproces. Dit alles gaat aan de hand van key performance indicators (kpi’s).
Steeds meer kpi’s?
Landelijk zijn er op dit moment meer dan honderd snelle toetsen goedgekeurd door de zorgverzekeraars en twintig transformatieplannen hebben definitief groen icht gekregen. Ze zijn te vinden op dejuistezorgopdejuisteplek.nl. Dat zijn er nog niet heel veel. Vanuit de plannenmakers is er kritiek op de trage voortgang, die onder andere veroorzaakt zou worden door de telkens groeiende hoeveelheid kpi’s.
“Een plan wordt niet beter door meer kpi’s”, zo pareert Oldenburg die kritiek. Het gaat erom dat we met elkaar scherp hebben wat de impact is op de toegankelijkheid van de zorg voor inwoners. De uitdagingen voor de toegang tot zorg zijn groot, dus we willen plannen die hier echt aan bijdragen.”
Daarom denkt VGZ graag van begin af aan mee met plannen. “Wij hebben eigen consultants die aan de slag gaan bij ziekenhuizen, ggz-instellingen, ouderenzorginstellingen en huisartsen. De zorgverzekeraar moet dan wel de balans tussen meedenken en doen scherp in de gaten houden.”
Thuismonitoring
In het begin kwamen de plannen vooral van de ziekenhuizen. Oldenburg: “We proberen aan te jagen dat aanbieders in de ouderenzorg, huisartsenzorg of de ggz ook met transitieplannen komen. Juist omdat we daar ook uitdagingen op de toegang van zorg zien en voelen. Dat doen we bijvoorbeeld doordat onze consultants huisartsen helpen om plannen te schrijven.”
Een mooi voorbeeld dat zo is ontstaan, komt uit Den Bosch. Sinds december werken Jeroen Bosch Huisartsen (JBH) en het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) samen aan thuismonitoring van patiënten met astma, COPD en hypertensie. Patiënten kunnen via de Thuismeten-app van Luscii hun gegevens doorgeven. Alleen als die afwijkend zijn, onderneemt de huisartsenpraktijk actie. En een verpleegkundige van het monitoringscentrum bekijkt de afwijkende waarden voordat een huisarts wordt ingeschakeld. Dit voorkomt vaak een extra consult. De monitoring zagen we al vanuit de ziekenhuizen. Dit plan zet in op monitoring van patiënten op afstand door huisartsen.
Een ander voorbeeld komt uit Noord-Holland-Noord. Daar worden bedder beter gebruikt doordat partijen via een regioplatform inzicht hebben in elkaars capaciteit. Patiënten zijn zo sneller op de juiste plek.
Thuisarts.nl
CZ en VGZ zijn betrokken bij een bijzonder plan dat net door de snelle toets is: de integratie van Thuisarts.nl in het zorglandschap van Brabant Zuid-Oost, een plan van Thuisarts.nl, NHG en Stroomz. Het staat in het teken van de verschuiving van zorg naar zelfzorg. Dat gaat bijvoorbeeld om betere integratie van Thuisarts in het HIS, beter gebruik van social media, maar ook het trainen van huisartsen. De pilot in Eindhoven biedt handvatten voor een landelijke uitrol.
Een van de eerste transformatieplannen in de ggz waarvan de snelle toets werd goedgekeurd, heet ‘Focus op Herstel’. Het plan van GGZ Noord-Holland-Noord draait om het vraaggestuurd inrichten van behandeling. Cliënten hebben meer eigen regie, behandelaren worden behouden en er wordt capaciteit vrijgespeeld door de inzet van technologie, waaronder AI-tools en spraakgestuurd rapporteren.
Sociaal domein
De volgende stap die Oldenburg graag ziet, is meer samenwerking tussen enerzijds zorgpartijen en anderzijds welzijn, het sociaal domein en inwoners om de uitdagingen op te lossen
“Als die partijen om tafel gaan, ontstaat er meer begrip voor elkaars situatie, de noodzaak en werkwijzen. Dat kan mooie dynamiek opleveren. En vertrouwen, elkaar kennen. Dat is wat echt nodig is voordat huisartsen gaan doorverwijzen naar het sociaal domein. Bij welzijn zien we wel dat de SPUK-middelen aan de lage kant zijn en niet structureel. Tegelijkertijd hebben we ook daar niet genoeg professionals om alle zorg en hulpvragen op te vangen.”
Er zijn ook mooie voorbeelden van wat mensen zelf kunnen of met behulp van een informeel netwerk. Charlotte Oldenburg denkt bijvoorbeeld aan het concept voorzorgcirkels . Dat zijn groepen mensen die dichtbij een patiënt wonen en elkaar kunnen helpen met hand- en spandiensten . Deze voorzorgcirkels worden na ontslag bij een gebroken heup steeds vaker betrokken door transferverpleegkundigen. Dus het informele netwerk wordt direct ingeschakeld. Een grote groep mensen is bereid om te helpen. En onderdeel zijn van zo’n cirkel zorgt ervoor dat er ook naar jou omgekeken wordt als je het zelf nodig hebt.”
“Ik kijk met vertrouwen naar de periode na deze midterm review van het IZA”, besluit Charlotte Oldenburg. “Ik verwacht wel dat deze trend zich doorzet, met meer impactvolle transformatieplannen vanuit de wijkverpleging, ouderenzorg, ggz en huisartsen. En hopelijk ook wat spannende en dappere keuzes in de plannen en uitvoering.”
