De mechanische sta-rolstoel Ezer won de regionale voorronde van de Nationale Zorginnovatieprijs 2025 in Oost-Nederland. En is hiermee de tweede finalist. Gabriel Costa, CEO van J58, legt uit hoe zijn ontwerp de onafhankelijkheid, gezondheid én waardigheid van rolstoelgebruikers verbetert.
Het verhaal van Gabriël Costa begint met een toevallige ontmoeting op een beurs in België. “Ik maakte daar kennis met Rivelino Montenegro, een medicus die in Duitsland woont. Hij vertelde over zijn vriend Augusto Hosanna, die na een auto-ongeluk in Brazilië een dwarslaesie had opgelopen. Vóór het ongeluk speelde Augusto volleybal op hoog niveau. Dat hij de rest van zijn leven in een rolstoel moest zitten, was een enorme klap voor hem. Zijn grootste wens was weer te kunnen staan en misschien zelfs een potje volleybal te spelen. Rivelino vroeg of ik hem kon helpen een rolstoel te ontwerpen die dat voor Augusto mogelijk zou maken en die ook het leven van andere rolstoelgebruikers zou verbeteren.”
Sta op en loop
Costa ging de uitdaging aan en ontwikkelde een prototype. Daar bleef het niet bij. “Wat begon als een project voor mijn masterstudie aan de Universiteit Twente, groeide uit tot J58, het bedrijf dat Rivelino, Augusto en ik samen hebben opgericht. We hebben de naam J58 gekozen naar een verhaal in de Bijbel. In Johannes 5, vers 8 zegt Jezus tegen een verlamde man: ‘Sta op en loop’. Ook wij willen mensen met een handicap de mogelijkheid bieden weer te staan en zich rechtop te verplaatsen.”
“Vooral in het begin was het lastig dat we ver uit elkaar wonen: Rivelino in Duitsland, Augusto in Brazilië en ikzelf in Nederland. Het opzetten van het bedrijf, in Enschede, kwam daardoor grotendeels op mijn schouders terecht, terwijl ik van huis uit geen ondernemer ben. Ik heb veel moeten leren en dat doe ik nog steeds. Over de taakverdeling hebben we flink moeten sparren, maar we hebben nu een solide basis, inclusief een team van negen mensen.”
Kus geven
De sta-rolstoel die Costa ontwierp, kreeg de naam Ezer (Hebreeuws voor ‘helper’). Het is een volledig mechanische rolstoel voor mensen met een dwarslaesie en een actieve leefstijl. Dankzij gasveren kan de gebruiker zichzelf handmatig in een staande positie brengen en zich ook staand voortbewegen.
“Een van onze eerste testgebruikers was Martin, een Nederlandse man die achttien jaar geleden een duikongeluk kreeg”, vertelt Costa. “Toen hij met de Ezer voor het eerst weer kon staan, ging hij naar zijn vrouw om haar een kus te geven. Op dat moment besefte ik: wauw, dit heeft écht impact.”
Voordelen
Costa en zijn team hebben uitgebreid onderzoek gedaan onder rolstoelgebruikers. Hoe ervaren ze hun leven in een rolstoel? Wat zouden ze graag anders zien? “Wat opvalt, is dat de meeste mensen het vooral lastig vinden dat anderen over hen heen kijken. Onlangs heeft een van onze ambassadeurs met de sta-rolstoel maar liefst drie uur lang op een feestje gestaan, op ooghoogte met de andere gasten. Hij vond het geweldig!”
“In praktisch opzicht is het ook handig om te kunnen staan. Als je boodschappen doet, kun je zelf producten uit een hoger schap pakken. En om te koken, heb je geen aangepaste keuken meer nodig. Staande werkzaamheden behoren ook weer tot de mogelijkheden. We hebben verschillende pilots gedraaid met bedrijven. Zij hoefden hun werkplaats niet aan te passen aan de rolstoelgebruiker.”
Fysieke voordelen
De Ezer biedt ook fysieke voordelen. “Wij werken samen met Revalidatiecentrum Roessingh in Enschede. En zien daar dat de bloedsomloop en ademhaling verbeteren als mensen ook kunnen staan. Spieren worden sterker, de botmassa groter en de kans op drukwonden neemt af. Al die effecten kunnen de zorgkosten verlichten. Maar de impact gaat verder: voor veel gebruikers betekent het feit dat ze weer kunnen staan een terugkeer naar onafhankelijkheid en een groter gevoel van eigenwaarde.”
Aluminium variant
De Ezer heeft recent de CE-markering gekregen en is daarmee klaar voor introductie op de markt. J58 verwacht in 2025 ook een lichtere aluminium variant van de Ezer te lanceren. Costa: “De eerste versie is geschikt voor gebruik in revalidatiecentra en ziekenhuizen, terwijl onze aluminium variant bedoeld is als eerste rolstoel voor particulieren. Hij is nóg comfortabeler, eenvoudiger te manoeuvreren en je kunt hem makkelijk in de auto meenemen. In vergelijking met elektrische rolstoelen met een sta-functie is de Ezer veel betaalbaarder. Omdat je geen aangepaste auto nodig hebt om hem te vervoeren, bespaar je ook op die manier kosten. Verder heeft de Ezer geen motor of batterij. Dat maakt hem ook onderhoudsvriendelijk.”
Financiering
Op de vraag hoe de ontwikkeling van de Ezer en The next wheelchair is gefinancierd, antwoordt Costa: “Via het ADVANCED-programma van Novel-T, hebben we hulp gekregen bij het opzetten van financiële structuren. Dankzij een lening van Qredits konden we ons eerste prototype financieren. Daarna volgden een TOP-lening en een Rabo Innovatielening. Sinds dit jaar hebben we ook een investeerder uit de VS. Mocht J58 de Zorginnovatieprijs winnen, dan investeren we het prijzengeld in marketing om de rolstoel breder bekend te maken.”
Ezer op de markt
Bij de marktintroductie van de Ezer ziet Costa zowel vooruitgang als uitdagingen. “We zijn op dit moment in gesprek met distributeurs. Als daar een bestelling uit voortkomt. hebben we binnenkort de eerste serie sta-rolstoelen verkocht. In landen als Duitsland, België en Frankrijk kunnen particulieren bij de gemeente een aanvraag indienen om een sta-rolstoel vergoed te krijgen. Dat is in Nederland veel moeilijker. Daarom richten we ons hier voorlopig vooral op klinieken en ziekenhuizen, waar de vergoedingen niet via het persoonsgebonden budget of de Wmo lopen. Tegelijkertijd onderzoeken we hoe de Ezer vergoed kan worden via Nederlandse zorgverzekeraars. Het is een complexe weg, maar we zetten stappen.”
Blij met kans
Costa heeft na zijn studie niet de gemakkelijkste weg gekozen. “Gelukkig vertelt niemand je aan het begin wat er allemaal komt kijken bij het runnen van een bedrijf. Ik ben er blind ingesprongen en het bleek een grote stap buiten mijn comfortzone. Toch ben ik blij dat ik deze kans heb gegrepen. Via J58 kan ik echt impact maken en mensen met een beperking helpen aan meer gezondheid, onafhankelijkheid en een betere levenskwaliteit.”
Zorginnovatie.nl reikt in 2025 voor de tiende keer de Nationale Zorginnovatieprijs uit voor de meest vernieuwende zorginnovatie in de opschalingsfase. Deelnemers maken kans op de vakjuryprijs ter waarde van 10.000 euro en op de publieksprijs ter waarde van 5.000 euro. De komende weken worden de acht finalisten bekendgemaakt. Ze pitchen tijdens het Health Valley Event op 13 maart 2025 hun zorginnovatie voor een deskundige vakjury. De winnaars worden op 9 april bekendgemaakt tijdens Zorg & ict, onderdeel van Dutch Health Week.
