Mensgerichte zorg. Dat is waar Planetree voor staat. Maar is zorgtechnologie mensgericht toe te passen? Ja, vindt directeur Marita Bossers. Maar dan technologie geen doel op zich zijn, maar een middel. “Van puur procesmatig implementeren worden medewerkers niet blij. Het gaat om de essentie. Technologie moet samengaan met het mens-tot-mens contact.”
Zorgtechnologie is één van de onderwerpen die Planetree wil aansnijden tijdens de ‘Mensgerichte zorgconferentie 2023’. Daarnaast zal in het Beatrix Theater in Utrecht nadrukkelijk gaan over zaken als duurzaamheid, diversiteit, preventie en werkplezier.
“Met de conferentie willen we professionals zuurstof brengen”, licht Bossers de insteek van het evenement toe. “Volgens mij is dat nodig voor je eigen mentale kracht als zorgprofessional. Maar ook om uit de waan van de dag te kunnen stappen en oplossingen te vinden. En net als in het vliegtuig moet je eerst zelf het zuurstofmasker opzetten voordat je anderen gaat helpen.”
Technologie en digitale vaardigheden
Juist technologie zou professionals in staat moeten stellen slimmer te werken en zo tijd vrij te spelen voor het echte werk. Toch leeft er onder zorgprofessionals de nodige scepsis ten aanzien van technologie. Dat is meer dan een gevoelsmatige reflex van mensen die met mensen willen werken, gelooft Bossers.
“Je hebt dat emotionele aspect, maar het gaat ook over basale vaardigheden. Kijk naar het recente onderzoek van De Nederlandse Bank. Hieruit blijkt dat één op de zes burgers niet zelfstandig kan internetbankieren. Een van de Planetree-organisaties in de ouderenzorg heeft eerder al eens onderzoek gedaan naar de digitale vaardigheid van medewerkers. Daaruit kwam naar voren dat voor een derde van het personeel een smartphone al te veel was. Dat zijn aantallen…”
Zorgtechnologie en menselijke interactie
Dat technologie steeds dieper in de samenleving en daarmee ook in de zorg doordringt, is wat Marita Bossers betreft onvermijdelijk. Des te belangrijker is het om actief te werken aan de balans tussen wat technisch mogelijk is en het menselijke aspect. “Technologie helpt aan de ene kant om de zorg persoonlijk te maken puur vanuit het technische perspectief. Met die technologie kan de zorg echt toegesneden worden op wat jij nodig hebt met jouw aandoening, passend bij jouw patiëntdoel. De keerzijde is toch dat persoonlijke mens-tot-mens contact. Dat is een heel belangrijk aspect. Dat moet samengaan met die technologie, want vooralsnog hebben we enorme behoefte aan die menselijke interactie.”
Een sprekend voorbeeld van een organisatie die technologie goed weet in te bedden in mensgerichte zorg is volgens Bossers Sevagram. Voor medewerkers met rugproblemen zet Sevagram een exoskelet in. En tijdens corona heeft Sevagram geëxperimenteerd met spraak-gestuurd rapporteren.
Zorginnovatie
Behalve inzicht in de kinderziektes, leverde dit ook waardevolle zorginnovatie op. “Er waren nog wel wat technische dingen, zoals het begrijpen van dialect. Maar een mooie bijkomstigheid was dat het rapporteren veel meer in aanwezigheid van de cliënt gebeurde. Die ging daardoor meepraten. In de oude situatie waren de bewoners nauwelijks betrokken bij wat er in de dagelijkse rapportages voorbijkwam.”
Ondanks zulke successen wil het met het opschalen van technologie nog niet zo vlotten. “We zijn slecht in de adoptie en het structureel doorvoeren en borgen in organisaties”, constateert Bossers. “Veel innovaties zijn afhankelijk van een team of locatie en zijn tevens niet de norm binnen organisaties.”
Bewezen technologie
Ook tussen organisaties wordt nog te weinig uitgewisseld. En dat terwijl er volgens minister Conny Helder een simpele vuistregel zou moeten gelden: over bewezen technologie praten we niet, die voeren we in.
Maar de praktijk is weerbarstig, weet Bossers. “Zo soepel ging het ook niet in haar eigen organisatie toen ze nog bestuurder was van Tante Louise, heb ik mij laten vertellen. Eén van de dingen die ik aan organisatiekant vaak zie, is een gebrek aan focus. We zijn zó hard aan het rennen om gaten in roosters te vullen. Dat lees je ook terug in een recent rapport van KPMG; we zijn zo gefocust op de korte termijn, dat we onvoldoende zicht houden op het lange termijnperspectief.”
Succesvol implementeren
“Ik denk daarnaast dat we de menselijke component die nodig is om succesvol op te schalen onvoldoende adresseren. Wat we veel zien, is dat organisaties puur procesmatig aan het implementeren zijn. Daar help je medewerkers niet mee. Neem een cliëntenportaal als CarenZorgt. Medewerkers vertellen familieleden dat ze een inlogcode kunnen opvragen en vaak is er een handleiding voor het gebruik, maar waar is dat hele CarenZorgt nou goed voor? Daarin trainen we medewerkers en ook de naasten niet. Waar zit de toegevoegde waarde? Wat is de essentie?”
“Die essentie is dat er meer participatie van cliënten en naasten in de zorg van de cliënt ontstaat. Als zij goed geïnformeerd zijn, kunnen ze meedenken en informatie toevoegen. Zulke gesprekken over de essentie worden onvoldoende gevoerd. We vergeten medewerkers te empoweren om het vak uit te oefenen. En we vergeten de waarde van partnerschap met de cliënt en zijn naasten. We vragen onvoldoende wat zij nodig hebben.”
Spanningen in samenleving
Input voor empowerment is iets dat zorgprofessionals in ruime mate kunnen ophalen tijdens de ‘Mensgerichte zorgconferentie 2023’. Tijdens de conferentie laat Kees Klomp als bedenker van de ‘betekeniseconomie’ zijn licht schijnen op de zorg. Een tweede spreker zal stilstaan bij de spanningen in de samenleving en hoe we daar mee omgaan. Organisator Planetree heeft zelf een primeur in de vorm van een handreiking voor de zorg met de uitkomsten van ‘Design the Future’. Daarnaast is er een belevingsplein en een breed aanbod van deelsessies met de focus op de zorg van morgen. Het thema van de conferentie is ‘Stel je voor…’, hiermee dagen we elkaar uit om te kijken naar de uitdagingen, maar zeker ook de oplossingen voor de zorg van morgen.
De ‘Mensgerichte Zorg Conferentie 2023’ is op 11 mei in het Beatrix Theater in Utrecht. Profiteer tot en met 15 maart van de voordelige Early Bird-tickets. Meer info en tickets vind je hier.
