Hergebruik van medicijnen is bij de wet verboden. Er worden dus dagelijks vrachtwagens vol prima bruikbare medicijnen weggegooid. Een groep huisartsen en apothekers wil dat hier op korte termijn verandering in komt. Op 7 maart werd in Den Haag een petitie aangeboden. Ondertekenen is nog steeds heel relevant.
De petitie ‘Red levens, vernietig geen bruikbare medicijnen’ is inmiddels ruim 28.000 keer ondertekend, maar het streven is 100.000 handtekeningen. De initiatiefnemer is huisarts Arend-Jan de Groote. Hij was begin 2022, net na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, in Hongarije om medische hulp te bieden aan Oekraïense vluchtelingen. Tijdens zijn verblijf stuurde hij geneesmiddelen door naar Oekraïne die door hulporganisaties in heel Europa waren ingezameld.
Gevangenisstraffen voor hergebruik medicijnen
Toen hij weer in Nederland was, hoorde hij dat hergebruik van medicijnen in ons land verboden is. Hij besloot actie te ondernemen en verzamelde medestanders om zich heen. De Groote: “Ik heb in het veld gehoord dat organisaties die medicijnen naar de Oekraïne of Suriname sturen zelfs werden bedreigd met gevangenisstraffen. Dat is natuurlijk te gek voor woorden.”
Hij kwam in contact met huisarts Walter Schrader, die adviseerde een petitie te starten. Later sloten huisarts Tamara Platteel en apothekers Pieter Recter en Marianna Abadier aan en farmaceutisch consulent Hanneke van Andel. Net als Logistics Community Brabant, Instituut Verantwoord Medicijngebruik, de Groene Zorg Alliantie en Dutch Health Hub.
Brief naar Tweede Kamer
Inmiddels lijkt er volgens De Groote een omslag bij beleidsmakers en -uitvoerders te komen. De onderwerpen ‘duurzaamheid’, en daarmee ook ‘hergebruik van medicijnen’ staat hoog op de agenda bij de inspectie, politiek, ambtenaren van VWS en zorginstanties. Minister Ernst Kuipers stuurde op 21 februari 2023 een brief naar de Tweede Kamer over de heruitgifte van dure geneesmiddelen.
De Groote vindt het jammer dat het alleen om dure medicijnen gaat. “Jammer dat alles weer om geld moet draaien. Medicijnen kosten tegenwoordig bijna niets meer. Is dat een reden om het allemaal weg te gooien? Duurzaamheid is toch een doel op zich, ook als het niet in euro’s uit te drukken is.”
Kuipers geeft in de brief aan dat vooral de Europese regelgeving heruitgifte van geneesmiddelen in de weg staat. Dat het erg lastig is om dit te veranderen, maar dat hij druk bezig is om hier verandering in te brengen.
Vernietiging gaat door
De Groote wijst erop dat die wetgeving vooral bedoeld is om fraude met geneesmiddelen te voorkomen. Hij vindt bovendien dat het niet snel genoeg gaat. “De minister wil om de tafel om het onderwerp te bespreken met andere lidstaten, maar hij geeft al aan dat het een langdurig traject wordt. Ondertussen blijft de vernietiging van prima bruikbare medicijnen maar door gaan. En gaan er dagelijks vrachtwagens vol naar de verbrandingsovens.”
“Maar waarom zou een pil die nog in de originele verpakking zit en niet over de datum is plots niet meer veilig zijn? Er zijn tal van aanwijzingen dat medicatie veel langer goed blijft dan de houdbaarheidsdatum aangeeft. En dat ongeacht de omstandigheden waarin de medicatie is bewaard. De farmaceutische industrie heeft hier uitgebreid onderzoek gedaan, maar die gegevens houden ze onder de pet.”
Duizenden kilo’s medicijnen
In de petitie ‘Red levens, vernietig geen bruikbare medicijnen’ staat dat er bij apothekers in Nederland wekelijks duizenden kilo’s medicijnen teruggebracht worden, dat de regelgeving ertoe leidt dat deze medicijnen vernietigd worden, dat deze medicijnen nog veilig gebruikt kunnen worden en nog effectief zijn en dat er elders dringend behoefte is aan medicatie.
Voorbeeld van verspilling
De petitie dringt aan op het snel toestaan van hergebruik van medicijnen. In de brief die bij de petitie aan de Kamercommissie wordt aangeboden, worden ter illustratie verschillende voorbeelden van de verspilling gegeven.
De Groote deelt er vast een. “Een apotheek levert medicatie in plastic zakjes, gesorteerd op tijdstip van inname, een zogenoemd Baxter-systeem. Het vullen van deze zakjes gaat in een machine die in een ander gebouw dan de apotheek staat. Voor één van de geneesmiddelen, naproxen, gaat de apotheek over op een nieuwe leverancier. De oude voorraad wordt teruggebracht naar de apotheek en moet worden weggegooid omdat deze buiten de apotheek is geweest. Tweehonderd doosjes van twintig tabletten naproxen zijn verworden tot chemisch afval.”
De Groote: “Het liefst zouden we zien dat de politiek toestemming verleent voor hergebruik van alle teruggebrachte medicijnen die geen bijzondere bewaarcondities nodig hebben, die nog in de niet-aangebroken verpakking zitten en niet over de datum zijn. Als dit niet haalbaar zou zijn, juristen denken tenslotte anders dan artsen, dan vragen we de politiek om andere oplossingen te zoeken. Zolang er maar veel minder prima bruikbare pillen chemisch afval worden.
Wil je ook een einde maken aan de verspilling van geneesmiddelen en heb je de petitie nog niet ondertekend? Doe het dan nu via Red levens, verspil geen bruikbare medicijnen’
