Mensen die aan mindfulness doen, hebben minder stress. Ook hebben ze meer energie en zitten ze beter in hun vel. Daarom raden ook zorgaanbieders mindfulness aan. Een eenvoudig manier om te starten met mindfulness, is de gratis VGZ Mindfulness Coach app. Met 1,7 miljoen downloads is deze app een succes.
De persoon achter de oefeningen is mindfulnesstrainer Annegreetje Wolfs. Zij legt uit hoe mindfulness behandelingen kan ondersteunen, het werkplezier van zorgmedewerkers vergroot en waarom de eeuwenoude techniek juist níét zweverig is.
Ooit had Wolfs een drukke kantoorbaan. Toen er vanwege een fusie ruimte was voor scholing, viel haar oog op de opleiding tot mindfulnesstrainer. Wolfs was zo gegrepen door mindfulness dat ze uiteindelijk haar baan opzegde om in 2018 haar eigen yoga- en mindfulnesspraktijk Kwestie van Aandacht op te richten. Ze maakt onder andere oefeningen voor de VGZ Mindfulness Coach app.
Minder pijn en stress
“Met mindfulness train je aandacht”, legt Wolfs uit. “Je leert bewust in het hier en nu te zijn zonder te oordelen over wat er is. Zo ga je reactiepatronen in jezelf herkennen, zoals gedachten waardoor je je laat meeslepen. Zodra je die patronen herkent, kun je gemakkelijker afstand van nemen. Stress, pijn en ongemak kun je dan beter hanteren. Je zou mindfulness kunnen zien als een wandelstok die je helpt bij de uitdagingen van het leven.” Veel wetenschappelijk onderzoek, in Nederland vooral door het Expertisecentrum voor Mindfulness van het Radboudumc, toont aan dat mindfulness de hersenen tot rust brengt.
Mindfulness als hulp bij chronische pijn
De oorsprong van mindfulness ligt in het boeddhisme. Boeddha beoefende deze techniek 2500 jaar geleden al. “Tegenwoordig heeft mindfulness geen religieuze aspecten meer”, vertelt Wolfs. “De Amerikaanse moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn ontwikkelde in 1979 de praktische training Mindfulness Based Stress Reduction. Hij paste het programma toe in een ziekenhuis om patiënten te leren omgaan met chronische aandoeningen en pijn. Het is een intensieve training van acht weken met sessies van 2,5 uur.”
Paar minuten per dag
Kabat-Zinns training vormt de basis voor de hedendaagse mindfulness. Ook de oefeningen in de VGZ Mindfulness Coach app komen uit deze training. “Maar je hoeft ze niet 2,5 uur achter elkaar te doen”, zegt Wolfs. “De meeste oefeningen in de app duren slechts een paar minuten. Het is prima om bijvoorbeeld elke dag één oefening te doen. Door dagelijks zo’n moment van aandacht te nemen, gaat mindfulness zich als een olievlek door je leven verspreiden. Als er dan op een gegeven moment een lastige situatie opduikt, kun je daar beter mee omgaan.”
Aanvulling op behandelingen
Mindfulness kan volgens Wolfs een waardevolle aanvulling zijn op behandelingen. “In een ggz-traject kan mindfulness bijvoorbeeld bijdragen aan meer zelfreflectie en inzicht. Een tandarts kan bange patiënten in de stoel voorstellen om een mindfulness-oefening te doen. Met de bodyscan verleg je stap voor stap je aandacht naar verschillende delen van het lichaam, zonder oordeel en met aandacht voor wat je voelt.”
“Vrijwel elke behandelaar kan mindfulness inzetten als ondersteuning bij een behandeling. Ook kunnen behandelaars zelf mindfulness beoefenen, zodat ze écht aandachtig aanwezig kunnen zijn bij hun patiënt of cliënt. Mindfulness voegt enorm veel toe aan het werkplezier van zorgverleners.” In totaal bevat de app meer dan honderd oefeningen, naast algemene informatie over mindfulness. De app is niet bedoeld ter vervanging van een consult of behandeling bij een arts of andere zorgverlener, maar kan hier wel een aanvulling op zijn.
Geen quick fix
Wolfs hoopt dat mindfulness in de zorg gangbaarder wordt, maar vooroordelen staan nog in de weg. Zoals het idee dat mindfulness zweverig zou zijn. “Gelukkig zien steeds meer mensen dat het tegendeel waar is: mindfulness gaat juist over uit je hoofd komen en met beide benen op de grond gaan staan.”
Daarnaast houden veel mensen mindfulness snel voor gezien omdat het hen aanvankelijk extra stress oplevert. “Het is heel belangrijk om te weten dat mindfulness geen quick fix is”, aldus Wolfs. “In het begin kun je veel emoties en gedachten ervaren. Juist dan is het belangrijk om door te blijven oefenen, zodat je er langzaam beter in wordt. Op den duur gaat de beoefening van mindfulness effect hebben. Vanaf dat moment kun je oogsten als zich lastige situaties aandienen.”
Meerdere programma’s
De VGZ Mindfulness Coach app biedt verschillende programma’s. Kennismaken met mindfulness is een introductie die twee weken duurt. Daarnaast zijn er verdiepende programma’s: Omgaan met stress, Van angst naar regie, Mindful zwanger, Verdiepen in mindfulness en Mindful bewegen en Winterdip. Drie programma’s zijn alleen toegankelijk voor verzekerden van VGZ of een van de andere merken van Coöperatie VGZ: Mindful gezin, Mindful werken en Zen in de zorg. Het laatste programma helpt zorgverleners een betere balans tussen werk en privé te vinden.
