NEN bestaat al sinds 1916, maar deze honderdjarige organisatie is nog steeds bij de tijd. Bij de invoering van Wegiz spelen NEN-normen een belangrijke rol. Wat die rol precies is, en wat NEN-normen nu eigenlijk zijn, is ook na al die jaren nog lang niet voor iedereen duidelijk.
Mirjam van der Gugten, bij NEN Projectleider EGIZ ofwel Elektronische Gegevenuitwisseling in de Zorg: “De meeste mensen die ik tegenkom, kennen ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement wel, maar veel verder gaat vaak de kennis over normen en NEN niet.” En dat vindt ze jammer. Voor de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling In de Zorg (Wegiz) die op 1 juli 2023 in werking treedt, zijn NEN-normen onmisbaar.
NEN en Wegiz
Ulco de Boer, beleidsadviseur gegevensuitwisseling bij VWS, legde het al eerder uit op Dutch Health Hub: “Welke informatie je uitwisselt, staat in een kwaliteitsstandaard. Daar staat in wat nodig is voor goede zorg, net als welke gegevens nodig zijn voor goede informatieoverdracht. VWS heeft het Zorginstituut gevraagd daarbij te begeleiden. Hóe die overdracht er elektronisch uit komt te zien, wordt geregeld in informatiestandaarden. Die ontwikkelt Nictiz. En NEN ontwikkelt specifieke normen voor elke geprioriteerde gegevensuitwisseling. Neem de uitwisseling van informatie rond acute zorg. Daar komt dus een kwaliteitsstandaard, een informatiestandaard en een NEN-norm voor.”
Geen wet maar afspraak
Maar wat is zo’n NEN-norm nu precies? “Mensen denken vaak dat wij wetten maken, maar dat doen we helemaal niet. Een norm is niet meer en niet minder dan een afspraak tussen partijen over een product, dienst of proces. Wij brengen alle belangrijke partijen bij elkaar aan tafel om afspraken vast te leggen waar iedereen zich in kan vinden. Wij faciliteren het proces.”
De Wegiz vormt op dit gebied wel een uitzondering. Van der Gugten: “De NEN-normen worden via een Algemene Maatregel van Bestuur wettelijk verplicht. “
“Veldpartijen krijgen nu de kans om samen afspraken te maken in normen. Als ze die kans niet pakken, kan de wetgever uiteindelijk dingen gaan opleggen. Het is een kans voor het veld om hier zelf over na te denken. Dat doen we met veel actieve commissieleden. Er wordt heel hard gewerkt door veel betrokkenen uit het veld. Het gaat om onder andere zorgaanbieders, patiënten-vertegenwoordigers en ICT-leveranciers. “
Normontwerp
Er wordt op dit moment nog hard gewerkt aan de NEN-normen. “Met zo’n norm is het veld toch al snel 1,5 tot twee jaar bezig. De eerste norm, NEN 7503 over het ter hand stellen van medicatie, is klaar. En voor NEN 7540 over basisgegevensset zorg is eind vorig jaar een normontwerp gepubliceerd. Daar kon drie maanden lang iedereen commentaar op leveren. Er zijn ruim 550 commentaren binnengekomen. Al die commentaren hebben we zorgvuldig behandeld in de werkgroep. Daar gaat tijd overheen.” Ons streven is om deze norm voor 1 oktober te publiceren.
Geen gemakkelijke leesstof
Een NEN-norm is geen gemakkelijke leesstof voor op het nachtkastje, maar dat hoeft volgens Van der Gugten ook niet. “Iedereen die erin geïnteresseerd is, kan zo’n norm raadplegen. De inhoud is vooral relevant voor IT-leveranciers en zorgaanbieders/zorgverleners. De laatsten moeten vooral gaan merken dat de gegevensuitwisseling ook echt werkt.”
