Een patiëntenkamer of behandelruimte is niet de spannendste plek om te bewegen. Maar wat als die ruimte tot leven komt met mixed reality en er zo digitale elementen worden toegevoegd aan de echte wereld? Joep Janssen (algemeen directeur) en Winnie Meijer (financieel directeur) van HoloMoves vertellen hoe hun MR-software de revalidatiezorg een nieuwe dimensie geeft.
Door de overvolle agenda’s van hun zorgverleners krijgen patiënten niet altijd de intensieve therapie die ze nodig hebben. Dat leidt al snel tot een langere opnameduur. Janssen zag het probleem van dichtbij toen hij als fysiotherapeut en bewegingswetenschapper in de neurorevalidatie werkte. “Zo’n tien jaar geleden maakte ik voor het eerst kennis met de mixed reality-bril. Ik zag meteen de potentie om revalidatie leuker en effectiever te maken.”
Hij schakelde Meijer in, die met haar tech- en bedrijfskundige achtergrond ook direct kansen zag. “Ik zei: als je hier serieus mee aan de slag gaat, wil ik heel graag meedoen, want dit heeft meerwaarde voor de maatschappij.”
Zes jaar geleden richtten ze, samen met twee andere initiatiefnemers, HoloMoves op. “De eerste drie jaar hebben we ons bedrijf zelfstandig opgebouwd”, zegt Meijer. “Daarna kregen we een investering van ROM Utrecht Region en enkele particuliere investeerders.
Veiliger bewegen
Inmiddels heeft HoloMoves meerdere beweeggames ontwikkeld waarmee patiënten spelenderwijs trainen. Een voorbeeld is TafelBal, speciaal voor mensen met hersenletsel die hun arm-handfunctie moeten oefenen. De tafel is echt, maar het doel, de voorwerpen die de patiënt daarin moet gooien en andere elementen zijn alleen te zien met de MR-bril.
Volgens Janssen is bewegen in mixed reality veiliger dan in virtual reality (VR), waarbij de patiënt volledig in een digitale wereld wordt ondergedompeld. “Als je in VR leert bewegen en daarna de echte wereld in stapt, merk je dat dat niet op dezelfde manier gaat. Daarnaast is een drempel, salontafel of vloerkleed in VR een obstakel en patiënten met evenwichtsproblemen raken snel gedesoriënteerd of misselijk.” MR heeft die nadelen niet, omdat patiënten in de bestaande omgeving bewegen.
Speelgoedkikker opdraaien
“Wij bouwen onze games volgens erkende behandelprotocollen”, aldus Meijer. “Zo is Tafelbal gebaseerd op het CARAS-revalidatieprogramma. Patiënten trainen tijdens het spel de bewegingen die ze in het dagelijks leven nodig hebben. Op een bepaald level oefenen ze bijvoorbeeld hun fijne motoriek door een speelgoedkikker op te draaien. Dat is dezelfde beweging die nodig is om een sleutel om te draaien in een slot.”
Opbouw moeilijkheidsgraad
De games passen zich automatisch aan het niveau van de speler aan. Janssen: “De software registreert je vooruitgang en bouwt de moeilijkheidsgraad stap voor stap op. In het begin is punten scoren makkelijk, maar naarmate het spel vordert, wordt dat steeds uitdagender. Heb je laten zien dat je je schouder goed kunt bewegen? Dan ga je je pols en vingers oefenen. Is dat te lastig, dan schakelt het spel vanzelf een niveau terug.”
Het spelelement helpt ook bij bewegingsangst en -pijn. “Patiënten focussen minder op hun klachten en meer op het spel”, zegt Janssen. “Ze willen dat ballonnetje doorprikken om punten te verdienen. Die motivatie helpt enorm bij het herstel.”
Zelfstandig oefenen
De MR-games moedigen patiënten aan om zelfstandig te oefenen. “Wij horen vaak dat revalidatiepatiënten in de avond en het weekend zelfstandig verder gaan met hun game”, vertelt Janssen. “Niet omdat het moet, maar omdat ze dat leuk vinden. Zo herstellen ze sneller. Ik hoop dat patiënten binnen een paar jaar meer zelfstandig thuis kunnen trainen en minder vaak naar het centrum hoeven te komen. Dat sluit aan bij de trend om de patiënt zo snel mogelijk weer in de vertrouwde thuissituatie te krijgen.”
Als patiënten zelfstandig oefenen, kan dat zorgverleners tijd besparen. “Onze nieuwste game is voor mensen die van een voorstekruisbandoperatie moeten herstellen”, geeft Janssen als voorbeeld. “Een fysiotherapeut kan twee patiënten tegelijk behandelen door de ene zelfstandig met de game te laten oefenen, terwijl hij de andere persoonlijk begeleidt.”
Kijkje in lichaam
Patiënten onthouden slechts 20 tot 60 procent van wat een zorgverlener vertelt, terwijl inzicht in hun aandoening essentieel is voor motivatie en herstel. HoloMoves ontwikkelde daarom twee interactieve 3D-modules waarmee patiënten in hun eigen tempo en op een speelse manier leren over hun situatie. “Eén module is voor dwarslaesiepatiënten”, vertelt Meijer. “Revalidanten krijgen de kans om een kijkje in hun lichaam te nemen, zodat ze begrijpen wat er aan de hand is en wat ze zelf kunnen doen om zo goed mogelijk te herstellen. Daarnaast hebben we een module die hartpatiënten helpt om te gaan met hun geïmplanteerde pomp.”
Drempel wordt lager
De games van HoloMoves worden momenteel vooral ingezet in revalidatiecentra voor patiënten met een dwarslaesie, hersenletsel, amputatie en spierziekte. In eerstelijnspraktijken gebruiken fysiotherapeuten en sportartsen de games om orthopedische patiënten te helpen herstellen. Ziekenhuizen blijven volgens Meijer nog achter: “Iedereen erkent het belang van bewegen in het ziekenhuis, maar er is vaak discussie over wie daar verantwoordelijk voor is: de fysiotherapeut of de verpleegkundige. Toch zien we dat de drempel heel langzaam lager wordt. Door het personeelstekort worden ziekenhuizen steeds meer gedwongen om innovatieve technieken in te zetten.”
Wereld veroveren
In het buitenland wordt revalidatie vaak in ziekenhuizen ondergebracht, waardoor het voor HoloMoves makkelijker is om voet aan de grond te krijgen. Janssen: “We werken samen met het Universitair Ziekenhuis Gent, dat een grote revalidatieafdeling heeft. Daarnaast hebben we projecten lopen in Bangkok, Ierland, Zwitserland, Finland en de Verenigde Staten. Zo doen we ervaring op en leren we over de regelgeving in deze landen.”
De plannen voor de toekomst zijn ambitieus. “Zeg HoloMoves, zeg wereldwijd mixed reality voor de revalidatiezorg”, klinkt Meijer vol vertrouwen. “Onze technologie is aantrekkelijk voor landen die willen innoveren, maar geen miljoenenbudget hebben voor geavanceerde robotica. Daar gaan we meters maken!”
HoloMoves is één van de startups die op uitnodiging van ROM Utrecht Region deelneemt aan het Heart of Health Startupplein tijdens Zorg & ict 2025, met als LinkSight, Thuisleefgroep en Verticai.
