Om een gebruiksvriendelijk EPD te introduceren, moeten zorginstellingen gezamenlijk regie nemen en een duidelijke opdracht neerleggen voor nieuwe leveranciers. In het buitenland zien we dat de overheid daarin een sleutelrol speelt.
Onderzoek naar het gebruik van EPD’s onder zorgverleners wijst uit dat vooral tijd een heikel punt is, vertelt Machiel Oskam, partner bij UX Design bureau Online Department. “Gebruiksvriendelijkheid staat in EPD’s niet erg op de voorgrond, maar het kan wel: productief, snel en gebruiksvriendelijk zoals bijvoorbeeld de apps van de meeste banken en online supermarkt Picnic werken.”
EPD-markt zit dicht
Een gebruiksvriendelijker EPD is op dit moment niet binnen handbereik, want de Nederlandse EPD-markt zit op slot. Zorginstellingen zijn overgeleverd aan twee of drie systemen en buitenlandse leveranciers blijven weg. “De grootte van de Nederlandse markt is voor veel partijen lastig”, zegt Marcel Swennenhuis van Stichting open EHR. Die stichting maakt zich hard voor één open systeem waarin alle zorgdata worden vastgelegd.
“De implementatie van een nieuw systeem vergt veel aanpassing en dat brengt risico’s met zich mee. Kijk naar wat er gebeurd is met Alert. Als je zekerheid wilt, waarom dan niet de eenvoudige keuze voor het systeem dat iedereen heeft?”
Standaardiseren en regie nemen
De overgrote meerderheid van de instellingen gebruikt het EPD van ChipSoft, een ander deel werkt met Epic, een kleiner clubje heeft Nexus en er zijn een paar ziekenhuizen die SAP gebruiken. Waarom de wens voor een nieuw systeem? “De bestaande systemen ondersteunen het zorgproces onvoldoende”, zegt Carolien Bouma, programmaleider Registratie aan de bron van het Citrienfonds.
“Toen er EPD’s kwamen, zijn we overgestapt van papier naar digitaal zonder daarbij gebruik te maken van de mogelijkheden van digitalisering.” Binnen de zorg wordt er steeds meer in netwerken gewerkt. Voor optimale samenwerking binnen die netwerken en over instellingen heen, is een geschikt, open EPD nodig waarin instellingen onderling gegevens kunnen delen. “Willen we binnen netwerken daadwerkelijk gegevens met elkaar kunnen delen, dan moeten zorgprofessionals beter ondersteund worden vanuit het EPD. Dat betekent dat we als zorg beter en eenduidiger moeten registreren en standaardiseren. Meer opdrachtgeverschap vanuit de zorgpartijen samen, dat is nodig.”
Dat beaamt ex-zorgbestuurder en hoogleraar Jaap van den Heuvel. “Zorginstellingen moeten standaarden ontwikkelen voor uitwisseling van gegevens en interfaces in EPD’s. Er moeten heldere eisen gesteld worden aan leveranciers, het moet duidelijk zijn wat er nodig is. Dan heb je kans dat een nieuwe partij toetreedt tot de markt. Daarin zie ik ook een strakke rol voor de overheid.”
EPD-succes in het buitenland
In Finland hebben ze de slag van gesloten naar open systemen gemaakt. Marcel Swennenhuis: “De overheid heeft daarbij gestuurd op eisen in standaardisatie. Dat heeft op EPD-markt gezorgd voor de komst van kleine leveranciers en deelpakketten. Ook in andere landen, zoals Zweden, Noorwegen en Engeland, zijn ze goed op weg. Bij onze overheid leeft ‘het is destijds mislukt, we gaan ons er niet aan branden’. Bouma is het daarmee eens, maar ziet de tendens wel veranderen: “Het ministerie van VWS denkt na over regie op standaarden, maar het is allemaal wel heel voorzichtig.”
Grote spelers Silicon Valley
Van den Heuvel en Swennenhuis kijken ook verder dan Europa, namelijk naar Silicon Valley. Van den Heuvel: “Google, Apple, die partijen hebben de kracht en de technologie. Wellicht zit de oplossing ‘m in omkering: benader het EPD vanuit de patiënt in plaats vanuit de zorginstelling. Patiënten een medium aan te bieden om hun gegevens te beheren. (…) Dat zie je in de Verenigde Staten met Apple gebeuren. Consumentenacceptatie moet de huidige status quo op de EPD-markt in beweging brengen”, aldus Swennenhuis.
