Ongebruikte medicijnen hergebruiken, of beter gezegd opnieuw uitgeven, mag niet. Medicijnen weggooien is dus onvermijdelijk. Jaarlijks wordt er voor 100 miljoen euro aan medicijnen weggegooid. Of misschien wel meer. Dat moet anders. Hergebruik van medicijnen kan een oplossing zijn. Maar kunnen medicijnen opnieuw worden uitgegeven? Antwoord op vragen.
Hoeveel medicijnen worden weggegooid?
Er wordt al jaren geroepen dat er voor 100 miljoen euro aan medicijnen per jaar wordt weggegooid. Een inzameling onder 80 apotheken leert in oktober 2023 dat het bedrag waarschijnlijk veel hoger is. Apothekersassist Anja Vissers schat na de inzameling in dat het wel om 260 miljoen zou kunnen gaan.
Kan heruitgifte de milieubelasting verminderen?
Heruitgifte van medicijnen tegen kanker verlaagt de milieubelasting. Dat geldt ook voor de medische kosten. Dat blijkt uit onderzoek van de apotheek van het Radboudumc en de universiteit Utrecht. De besparing kan in de tientallen miljoenen lopen. Het onderzoek is gepubliceerd in Jama Oncology.
Waarom worden medicijnen niet hergebruikt?
Dat mag niet volgens de Europese wetgeving. Het is moeilijk te garanderen dat de medicijnen onder de juiste omstandigheden zijn bewaard, bijvoorbeeld qua temperatuur en vochtigheid, wat de effectiviteit en veiligheid van het medicijn kan beïnvloeden. Er bestaat een risico dat medicijnen zijn vervuild of vervalst als ze niet via de officiële kanalen worden gedistribueerd. Zelfs als de medicijnverpakking intact lijkt, is er geen garantie dat de inhoud nog steeds veilig is.
Wat doen apotheken met geretourneerde medicijnen?
Die worden verbrand.
Is het mogelijk om niet gebruikte medicijnen te doneren voor ontwikkelingslanden?
Ook dat mag niet. Maar dat wil niet zeggen dat het niet gebeurt. Bij de start van de oorlog in Oekraïne reed huisarts Arend-Jan de Groote met auto’s vol ingezamelde medicijnen naar Hongarije. Pas bij thuiskomst hoorde hij dat dat verboden was. Dat schrok hem niet af. Samen met anderen besloot hij medicijnen naar Suriname te verschepen.
Kunnen er niet minder medicijnen worden voorgeschreven?
Ook daar wordt kritisch naar gekeken.
Wordt er onderzoek gedaan naar het opnieuw uitgeven van medicijnen?
Zeker! Een onderzoeksproject tegen medicijnverspilling van het Radboudumc werd halverwege 2023 uitgebreid naar tien extra ziekenhuizen, waaronder alle UMCs. Het project startte in 2020 in vier ziekenhuizen, onder leiding van het Radboudumc. Daaruit bleek dat heruitgifte van medicijnen miljoenen euro’s per jaar zou kunnen besparen. Vandaar dat het project is uitgebreid.
Zijn er ook initiatieven vanuit zorgprofessionals?
Op woensdag 7 maart boden huisartsen en apothekers de petitie Red levens, vernietig geen bruikbare medicijnen met 20.000 handtekeningen aan aan de Tweede Kamer. De petitie wil dat er opties komen voor heruitgifte van medicijnen zonder specifieke bewaarcondities, in gesloten verpakking binnen de houdbaarheidsdatum. Inmiddels is de petitie al 40.000 keer ondertekend. Minister Kuipers beloofde het probleem in Europa aan te kaarten.
Wat doen ziekenhuizen om de hoeveelheid medicijnafval te verminderen?
Steeds meer ziekenhuizen kijken kritisch naar medicijnverspilling.
Een paar voorbeelden:
- Vergroen de SEH: verminder het medicijngebruik
- Isala dringt verspilling medicijnen terug met 90 procent
- Tjongerschans: Minder medicijnen weggooien kan simpel zijn
Wat doen apothekers om de hoeveelheid medicijnafval te verminderen?
Apothekers kunnen gebruik maken van Pharmaswap. Apothekers die medicijnen over hebben, kunnen ze aanbieden op deze marktplaats. Zodat andere apothekers die ze nodig hebben ze kunnen kopen. Er zijn inmiddels meer dan 1.000 apothekers bij aangesloten, zo meldt de website.
