Eva Eikhout weet wat ze wil en laat van zich horen. Ze wil dat veel meer mensen met een handicap zelf de regie pakken. En dat ze zich daarbij niet constant hoeven verantwoorden. “Stop het met wantrouwen en geef vertrouwen.”
Ze is spreker, presentatrice, columnist en sinds kort ook Ambassadeur Zorgvernieuwing bij VGZ. Eva Eikhout betreedt regelmatig het podium en laat zich daarbij niet weerhouden door haar rolstoel. Die heeft ze nodig omdat ze werd geboren zonder het grootste deel van haar ledematen.
Talent
Na haar opleiding Communication and Multimedia Design volgde Eikhout de BNNVARA Academy. “Toen ik als een van de weinigen een plek kreeg, vroeg ik me af of mijn handicap daarmee te maken had. Maar ja, ik was binnen en dat telde. Ik heb het ze later weleens gevraagd. Toen zeiden ze gelukkig dat ze echt wel talent hadden gezien.”
Het bleek lastig om content te maken die niet over beperkingen ging. “Ik voelde me een beetje in een hoekje gedreven. Mensen om me heen verwachtten van mij dat ik vooral onderwerpen zou kiezen die met een handicap te maken hadden.”
“Dat gevoel heb ik nu niet meer. Volgens mij heeft iedereen een beperking. In plaats van ervan weg te blijven, probeer ik veel meer mijn eigen visie te delen. Dat doe ik ook vooral achter de schermen omdat ik nog altijd wil wegblijven van het handicap-imago.”
Minder kansen
Eikhout vindt dat ze in de goede tijd geboren is. “Als ik honderd jaar geleden was geboren, was ik er op deze leeftijd vast al niet meer geweest. En vijftig jaar geleden zou ik veel meer aan huis gebonden zijn geweest. Ik rijd nu in een aangepaste auto. Die bestond toen echt nog niet. Ik denk ook dat ik veel minder kansen had gekregen. Ik had waarschijnlijk op het speciaal onderwijs gezeten in plaats van regulier. En wat ik voor baan zou hebben gehad? De keuze was vast niet heel groot geweest.”
“Maar ik ben ook wel eens benieuwd hoe mijn leven zou zien als ik pas over honderd jaar geboren zou zijn. Wat is er dan allemaal weer uitgevonden?”
Robot
Eikhout droomt van een robot die haar kan douchen en aankleden. “Ik heb echt hele lieve zorgverleners, maar tegen een robot hoef je niet altijd aardig te doen als je een ochtendhumeur hebt. Dat heb ik gelukkig maar zelden.”
“Het grootste voordeel van die robot zou zijn dat ik de zorg niet meer hoeft in te plannen. Het loopt nu allemaal gesmeerd, maar ik moet wel iedere week een rooster maken. Even goed kijken wie wanneer moet komen en hoeveel tijd er nodig is. Die uren moeten geregistreerd en gedeclareerd worden. Dat is voor mij gewoon een tweede bedrijf.”
Vrijheid
“Ik ben zelf budgethouder van mijn PGB. Het is niet handig als daar een tussenpartij tussen zit. Er verandert nog weleens wat en als ik dan eerst met een tussenpartij moet gaan schakelen, duurt dat soms te lang. Ik vind het op zich helemaal niet erg. Ik krijg er veel vrijheid voor terug. Maar als ik kan kiezen voor een robot waar je nooit meer een rooster voor hoeft te maken of uren voor hoeft te declareren, lijkt me dat heerlijk.”
Wantrouwen
Ze is blij met de vrijheid van het PGB, maar wat haar stoort in het systeem, is dat het uitgaat van wantrouwen. “Ik moet mijn budget tot in het extreme verantwoorden. Ik moet bijhouden op welke momenten ik welke zorg krijg. Ga maar eens een maand lang opschrijven wanneer je aan het douchen bent, hoe lang dat duurt en hoe lang je dan je haar doet. Dat vind ik echt verschrikkelijk.”
“En als een hulpverlener me eerst helpt met douchen en dan mijn ontbijt klaar maakt, is dat eigenlijk zorg uit twee verschillende potjes terwijl het voor mij één handeling is. Persoonlijke verzorging gaat vanuit de zorgverzekeraar en huishoudelijke hulp vanuit de gemeente.”
Schuldgevoel
“Ik kan het echt niet zelf en heb die hulp echt nodig. Hoe moet ik daarmee frauderen? Het systeem geeft me af en toe gewoon een schuldgevoel en dat vind ik naar. Bovendien moet ik het PGB om de vijf jaar opnieuw aanvragen, terwijl er echt niets gaat veranderen aan mijn handicap. Tenzij die robot er komt, kan ik mezelf nog steeds niet zelf douchen en aankleden. En komt die robot er wel, dan lever ik met alle liefde mijn PGB weer in.”
Eigen regie
Eva Eikhout pleit voor veel meer eigen regie. “Waarom mogen mensen niet zelf bepalen welke hulp ze nodig hebben? Ik heb een aankleedhulp laten ontwikkelen. Dat is eigenlijk gewoon een stok met een haak. Daarmee kan ik zelfstandig naar de wc. Het kostte me 400 euro om dat ding te laten ontwerpen. Dat vergoedt niemand. Ik ga gemiddeld vijf keer per dag naar de wc. Zonder die hulp moet er dus vijf keer per dag iemand komen helpen. Dat kost veel meer!”
“Ik hoor vaak dat mensen behandelingen die goed werken niet vergoed krijgen, terwijl ze wel een veel duurdere kunnen kiezen die minder goed werkt. Waarom is er niet een gewoon een budget dat je naar eigen keuze kunt besteden?”
Voor mezelf zorgen
Het systeem laat dus te wensen over, maar ook de houding van veel mensen met een handicap. “Die hebben vaak niet geleerd om voor zichzelf te zorgen. Alles werd altijd met veel liefde voor ze geregeld. Mijn ouders behandelden mij precies hetzelfde als mijn twee zussen. Ze werden net zo boos op mij als op hen. We hadden thuis geen grote aanpassingen. Als ik iets wilde, moest ik er zelf om vragen. Ze waren eerlijk en duidelijk, maar wel met liefde.”
“Ik zal op Zorg & facility zeker benadrukken dat je niet gehandicapt hoeft te zijn om een handicap te hebben. En dat eigen regie gelukkig maakt. Het is fijn om zelf keuzes te maken over je eigen leven. En dat kan bijna iedereen!”
Eva Eikhout opende op 10 april 2024 het dagprogramma op Zorg & facility.
