De jaarwende is het moment van vooruit zien én terug kijken. Tussen feestdagen en nieuwjaarsrecepties in zet de Dutch Health Hub de vijf best gelezen artikelen van 2024 thematisch op een rijtje. Als het aankomt op verduurzaming doet de zorg steeds meer aan hergebruik, maar dat is volgens ‘duurzaamheidsprofessor’ Rotmans lang niet genoeg.
“Het lijkt wel of kapitaalvernietiging diep verankerd is in onze westerse gewoontes”, verzucht farmaceutisch consulent Hanneke van Andel eind oktober in een open brief. “Als iets niet voldoet, gooien we het weg en kopen we direct iets nieuws.”
Dit geldt ook voor de zorg. “Denk bijvoorbeeld aan ziekenhuizen, waar single-use materialen vaak worden verkozen boven duurzame alternatieven die veel vaker en verantwoord gebruikt kunnen worden. Of neem nieuwe leveringen van hulpmiddelen of materialen die niet aan verwachtingen voldoen en daarom ongebruikt bij het restafval belanden.”
Hergebruik hulpmiddelen
Van Andel spreekt namens de Apotheek van de Toekomst. Dit initiatief zet zich in voor hergebruik van ongebruikte hulpmiddelen. Bij ’s Heeren Loo gaat het juist om hergebruik van gebruikte materialen. Bij wijze van proef is de regio Apeldoorn overgestapt van wegwerpluiers naar herbruikbaar incontinentiemateriaal. Dat gaat niet zonder slag of stoot. Met name het zoeken naar een goede balans tussen wasbaarheid en draagcomfort zorgde voor hoofdbrekens. Maar, stelt beleidsmedewerker Johan Elbers, “de kosten gaan voor de baten uit”: “Als organisatie moet je kritisch afwegen hoe belangrijk je deze innovatie vindt. Wij hechten veel waarde aan het verkleinen van onze footprint en investeren daarom komend jaar in de verdere ontwikkeling van dit traject.”
Green Deal Duurzame Zorg
Dergelijke initiatieven zijn bij lange na niet genoeg om de zorg daadwerkelijk te verduurzamen, vindt hoogleraar Jan Rotmans. Tijdens een groot duurzaamheidscongres in Utrecht nam hij de sector deze zomer op de korrel. Volgens Rotmans loopt de zorg qua duurzaamheid vijftien tot twintig jaar achter op andere sectoren. “Duurzaamheid is nieuw voor de zorg”, aldus Rotmans. “Het is zoeken en experimenteren. Organisaties vinden het vaak nog eng. Ik zie ook een neiging tot problematiseren.” De kans dat de zorg de doelstellingen van de Green Deal Duurzame Zorg gaat halen, is volgens Rotmans dan ook “nul”. Zijn kritiek leidde tot een stroom van reacties vanuit het veld.
Kleiner bouwen
Bij ziekenhuis Tergooi geen grote woorden. Het ziekenhuis heeft een ingrijpend nieuw- en verbouwtraject achter de rug geldt sindsdien als schoolvoorbeeld van duurzame ziekenhuisbouw. Bouwdirecteur Stephan Versteege blijft er nuchter onder. “Met een containerbegrip als duurzaamheid heb ik niet zoveel. Ik maak het liever concreet.” Hoe ‘concreet’ eruit ziet in Hilversum? “We hebben bijna 30 procent minder vierkante meters. Je hoeft dus minder te bouwen, minder te verwarmen, minder te onderhouden en minder schoon te maken. Daar zit de grote winst.”
De vijf best gelezen artikel over verduurzaming
- Geef ongebruikte materialen een tweede kans
- ’s Heeren Loo breidt proef wasbaar incontinentie-materiaal uit
- ‘Harde boodschap’ Rotmans zet zorgbestuurder aan het denken
- Tergooi vergroent zonder trendy jargon
- Hayke Veldman: ‘Kijk eerst bij de buren’
