Duurzaamheid en klimaat komen nauwelijks aan bod in het universitaire zorgonderwijs. Dat komt naar voren uit onderzoek van LUMC en expertgroep GREENER in opdracht van VWS.
Met de groeiende klimaatproblemen wordt de relatie tussen gezondheid en klimaatverandering steeds duidelijker. Niet alleen is de klimaatverandering veroorzaker van ernstige, soms zelfs dodelijke gezondheidsproblemen. Ook levert de zorgsector een substantiële bijdrage aan de klimaatverandering.
De World Health Organization (WHO) trok vorig jaar naar aanleiding van de Conference of the Parties (COP) 26 in Glasgow aan de bel. Volgens de WHO is ‘klimaatverandering de grootste bedreiging die de mensheid confronteert‘. Tweehonderd wereldwijde wetenschappelijke tijdschriften namen de boodschap over.
Geen concrete aanpassingen
Tot concrete aanpassingen van het onderwijsprogramma heeft deze noodkreet vooralsnog niet geleid. Dit leert leert het onderzoek van LUMC en GREENER. Voor het onderzoek werden naast geneeskunde en farmacie ook de zes andere grote universitaire opleidingen in de gezondheidszorg onder de loep genomen, zoals bewegingswetenschappen, biomedische wetenschappen, gezondheidswetenschappen en tandheelkunde.
Slechts 15 procent van de bijna 3.500 respondenten gaf aan binnen de studie iets van kennis te hebben vergaard over de gezondheidsrisico’s van klimaatverandering. Tegelijkertijd gaf 83 procent over dit onderwerp meer te willen leren, net als over verduurzaming van de zorg.
Formele bekrachtiging
Volgens de onderzoekers is er binnen de medische opleidingen wel animo om meer aan duurzaamheid en klimaat te doen. Maar betrokkenen weten vaak niet goed hoe. Een veel genoemde randvoorwaarde voor opname van duurzaamheid in de curricula is formele bekrachtiging. Dat kan bijvoorbeeld door opname in een raamplan of eindtermen.
Hiermee wordt voor opleidingen duidelijk wat concreet van hen wordt verwacht qua inhoud van het onderwijs. Daarmee wordt ook toetsing van de opleiding en de studenten mogelijk. Ook ‘kennis en middelen voor onderwijsontwikkeling’ en ‘transdisciplinaire samenwerking’ worden genoemd.
Expertgroep GREENER probeert nu samen met Mint Zorgadvies en studentenorganisatie IFMSA-NL deze lacune te vullen door een praktische leidraad te schrijven. De resultaten hiervan zullen naar verwachting in het voorjaar van 2022 beschikbaar komen.
Open brief
Deze inspanningen staan niet op zichzelf. In februari stuurden twaalf zorgprofessionals een open brief aan milieuminister Jetten. Hierin pleitten ze voor een vaste plek voor klimaat en een duurzaamheid in zorg en onderwijs. Inmiddels hebben 140 organisaties en duizend personen de bijhorende petitie ondertekend.
