Samenwerking, kennis en vooral data delen. Dat is de sleutel naar succesvolle implementatie van AI in de zorg. Alle reden om partijen bij elkaar te brengen, vindt de Nederlandse AI Coalitie (NLAIC). Met dit doel voor ogen neemt de NLAIC de rol van matchmaker op zich. De eerste opbrengst? Energie, gemeenschapszin, nieuwe contacten én concrete oplossingen.
“Hoe kunnen we impactvolle AI-innovaties breder inzetten en versnellen?” Met deze vraag heet NLAIC-voorzitter Pieter Jeekel de deelnemers aan de recente Matchmakingsbijeenkomst AI in Zorg en Gezondheid in Utrecht welkom. Versnelde inzet van AI is volgens Jeekel hard nodig. De sector kampt met enorme uitdagingen op het gebied van toegankelijkheid, betaalbaarheid en capaciteit. Toch is het implementatietempo vooralsnog laag. “Het duurt twee jaar voor een bedrijf een contract heeft voor een pilot van drie maanden”, stelt Jeekel. “Dat gaat veel te traag.” “Nederland staat in de pauzestand”, constateert CEO Bert Seegers van Orikami.
Versnipperde zorg
Als beschermheer van het Nederlandse start up ecosysteem heeft Prins Constantijn van Oranje-Nassau wel ideeën over het waarom van deze inertie. “Er zijn hier nogal wat structurele factoren die het moeilijk maken”, stelt de TechLeap-ambassadeur. “Eén van de moeilijkheden is dat het in Nederland zo gedecentraliseerd is geraakt. Je hebt te maken met versnipperde zorg en verschillende systemen. Een andere factor is de afwezigheid van kapitaal. Ook ‘pilotitis’ wordt genoemd. Je doet ergens een pilot en die moet je daarna weer opnieuw doen. De resultaten worden niet overgedragen van de ene instelling naar de andere.”
Over zulk dubbel werk kan CIO Wouter Bulten van Aiosyn meepraten. Als spin off van het Radboudumc had het bedrijf zijn wetenschappelijke huiswerk goed gedaan. Alleen bleek dit niet te stroken met de Europese regels voor in vitro diagnostiek. “Zonde, want zo gooi je alles gewoon de prullenbak in en moet je alle onderzoeken overdoen”, aldus Bulten.
Beperkte beschikbaarheid data
Dergelijk onderzoek blijkt op zichzelf al een flinke kluif. Met name de beperkte beschikbaarheid van data, toch bij uitstek de ruwe grondstof voor AI-oplossingen, speelt onderzoekers en start-ups parten. “Zonder data kun je niks”, verzucht Eva van Rikxoort van Thirona. “We hebben er dan ook jaren op gebouwd. Dat betekent investeren in relaties in landen waar er betere systemen zijn voor data-uitwisseling, zoals de VS, Duitsland en Italië. In Nederland zijn we te veel in competitie over data. We doen het met de één, maar niet met de ander. We zitten elkaar soms te veel in de weg en beschermen in plaats van het met z’n allen te doen.”
Met vijfhonderd Europese ziekenhuizen als klant is Thirona de opstartfase ontgroeid. Toch kijkt het bedrijf omwille van databeschikbaarheid -net als veel andere start- en scale-ups- met een schuin oog naar de VS. “Ik zie onze markt van Europa naar de VS verhuizen. Dat zou ik liever niet willen, want wat we hier bedenken willen we het liefst hier toepassen. Maar Amerika kent veel meer een data-ecosysteem. Als we zo’n basis in Nederland zouden delen, zouden we zo anderhalf jaar kunnen versnellen.”
Medical Device Regulation
De tongen komen in Utrecht pas goed los als de vele hinderlijke regels die AI in de weg staan ter sprake komen. Daar hoort bijvoorbeeld het proces rond CE-markering bij, maar daar is de nieuwe Europese medical device regulation (MDR) bovenop gekomen. “Ik zie niet in waarom zo’n CE-markering niet in drie dagen kan, maar drie jaar duurt en een ton kost”, geeft een toehoorder lucht aan zijn frustratie. “Daarnaast is die MDR-markt enorm verpest. Er zijn veel te weinig spelers om een product te keuren. Dat betekent te weinig concurrentie, waardoor het als je al iemand kunt vinden heel erg duur is.”
Commercieel denken
Lange, kostbare bureaucratische procedures kunnen een startend bedrijf met beperkte financiële weerstand makkelijk de nekslag geven. Maar ook op een andere manier kunnen ze start-ups hinderen. “Met zo’n CE-procedure ga je het commerciële denken er direct in drukken”, stelt een tweede toehoorder. “Soms wil je ideeën juist laten bloeien. Een CE-certificering slaat alles dood. Hoe houd je creativiteit van de onderkant, terwijl het netjes is van de bovenkant?”
Zandbak
Van Rikxoort weet antwoord op deze vraag. “In ons systeem hebben we daarvoor ‘de zandbak’. Die heet ook letterlijk zo. Daarin experimenteren we zonder dat we aan de regels voldoen. Als we dan denken dat we een vinding in een release gaan meenemen, doorlopen we pas de formele stappen.”
Zo worden er in Utrecht gaandeweg steeds meer pragmatische oplossingen geopperd om slimme oplossingen sneller in de praktijk te brengen. “Er worden veel klinische studies gedaan, wat in feite een rem is op het naar de markt brengen”, zegt Seegers. “In plaats van klinische studies zou je ook kunnen nadenken over observationele of verkennende studies. Dat is een lichtere insteek, maar je kunt wel voortgang in je productkwaliteit laten zien.”
Treintjes
“Wat we nu bij Ayosin proberen, is studies al in een vroege fase op een bepaalde manier opzetten”, zegt CIO Bulten. “Dan kan je een groot deel van die certificering afvangen.” Van Rikxoort pleit daarnaast voor een fundamenteel andere kijk op concurrentie en samenwerking. Haar vuistregel: “Waar je niet concurreert, werk je samen.” Woorden naar Constantijns hart. “Zorg dat je het samen doet, zodat je óp die trein stapt. Die trein moet groter worden in plaats van dat er allemaal treintjes naast komen.”
Afgaand op de geanimeerde onderlinge gesprekken staan de deelnemers aan de matchmakingsbijeenkomst klaar om op Constantijns trein te stappen. Onder de deelnemers naast start- en scale-ups ook vertegenwoordigers van grote spelers als Microsoft en Philips en de zorgverzekeraars en VWS. Volgens organisator Jeekel onderstreept de brede opkomst de bereidheid om gezamenlijk voorbij de barrières te kijken. “We hebben juist uitgesproken dat we aan de slag gaan. Niet te veel praten, maar gewoon doen wat al bewezen werkt! En daar zijn we al mee begonnen”, aldus Jeekel.
Robuust raamwerk
De NLAIC maakt zich al langer sterk voor een robuust raamwerk voor snelle, veilige data-uitwisseling en slimme investeringsmodellen. Dankzij de matchmakingsbijeenkomst schrijft de coalitie ettelijke nieuwe actiepunten bij. Zo gaat de NLAIC aan de slag met het opzetten van een ‘MDR-innovatie platform’.
AI-innovatoren kunnen bij hun zoektocht door het regelwoud op dit platform te rade gaan bij ervaren scale-ups. Ook mikt de NLAIC op de introductie van reversed pitching. Hierbij ‘pitchen’ innovatoren niet hun oplossingen bij zorgorganisaties, maar presenteren potentiële afnemers juist hun vragen en problemen aan innovatoren. Innovaties moeten zo meer vraaggestuurd worden. De eerste resultaten worden als het aan de NLAIC ligt bij een volgende matchmakingsbijeenkomst gepresenteerd.
De bijeekomst is mede mogelijk gemaakt door InnovAId en Health Holland. AI in de zorg mee helpen versnellen? www.nlaic.com gezondheidenzorg@nlaic.com
