De arbeidsmarkt in de zorg kampt met krapte en uitstroom. Toch kent de sector een groot verborgen arbeidspotentieel, geloven opleider Avans+ en het nieuwe arbeidsmarktplatform ExtraWerk. Met de lancering van een gezamenlijke aanpak willen de twee partijen nu de arbeidsmarkt in de zorg opschudden. “Er zijn volop kansen, mits we bereid zijn om bestaande overtuigingen los te laten en vanuit nieuwe kaders te opereren.”
Corona heeft de afgelopen jaren eens te meer duidelijk gemaakt dat de Nederlandse zorg qua personeelscapaciteit op knappen staat. Inmiddels heeft één op de zes werkenden een baan in de zorg. Voeg daarbij de dubbele vergrijzing (oftewel: groeiende zorgvraag bij gelijktijdige massale uitstroom van oudere werknemers) en het moge duidelijk zijn dat de zorg qua personele bezetting niet toekomstbestendig is. Daarbij stromen nieuwkomers vaak net zo hard weer uit als ze instromen.
Meer uren
Toch is dit volgens Bernadette van Ling, manager zorg Avans+, en Co Politiek, initiatiefnemer ExtraWerk, niet het hele verhaal. Naast problemen zien zij ook kansen. Uit een onderzoek van de stichting Potentieel Pakken blijkt dat bijna een kwart van de vrouwelijke parttime werknemers meer wil werken.
Cijfers van Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) laten iets soortgelijks zien. Eenderde van de werknemers geeft aan graag méér uren te willen werken. Een meerderheid verwacht daarnaast de komende vijf jaar zeker bij de huidige werkgever te blijven werken. En van de één op de acht die op korte termijn wil stoppen, zegt het merendeel in de sector actief te willen blijven.
Daarnaast zijn er nog zo’n 20.000 verpleegkundigen in het onderwijs werkzaam. Als deze professionals voor een deel van hun tijd inzetbaar zijn in de zorg kunnen pieken worden opgevangen, denken Van Ling en Politiek.
Sleutel tot verborgen arbeidspotentieel
Meer eigen regie, flexibiliteit en regionale samenwerking vormen volgens Van Ling en Politiek de sleutel tot dit verborgen arbeidspotentieel. Praktisch gezien mikken de twee partijen op onder meer frequenter collegiaal uitlenen van personeel, het versterken van de flexibele schil tussen onderwijs en zorg, hybride werken, doorwerken na pensionering en het opzetten van een ZZP-inkoopcollectief voor werkgevers. Deze oplossingen zijn ingebed in een op block chain en AI gebaseerde digitale structuur.
Passende beloning
Als het om werknemers gaat, vertaalt de benadering van Avans+ en ExtraWerk zich in een passende beloning, balans, ontwikkeling en uitdaging én een rooster op maat. “We moeten het echt leuk maken om in de zorg te gaan werken”, aldus Van Ling en Politiek. “Dat is wat ons betreft de kern van de missie van de grootste sector in Nederland de komende jaren. Dat vraagt een menu met voor ieder wat wils. Mensen moeten kunnen kiezen waar, wanneer en hoe lang ze willen werken en leren.”
Langer doorwerken na pensioen
In het verlengde hiervan pleiten Van Ling en Politiek voor verruiming van de mogelijkheden om na de pensionering langer door te werken. Gepensioneerden zouden bijvoorbeeld ondersteuning kunnen geven bij praktijkbegeleiding of in het onderwijs.
Dit laatste stelt de huidige verpleegkundige onderwijsstaf in staat om in geval van pieken in de zorgvraag bij te springen. En passant vergroten ze daarmee ook nog hun parate kennis. Het onderwijs zou daarnaast concreter moeten worden en meer gericht op de verschillende professionele rollen. Dit betekent kortere, op de praktijk gerichte opleidingsmodules.
Financiële voetangels
Ook vanuit de optiek van werkgevers is meer flexibiliteit gewenst. Zorgaanbieders zien het collegiaal uitlenen van personeel tussen organisaties al jaren als een reële optie om capaciteit optimaler in te zetten. Veel werkgevers zijn echter beducht voor arbeidsrechtelijke en financiële voetangels.
Als mogelijke oplossing stelt ExtraWerk regionale inkoopcollectieven voor ZZP’ers voor. Deze kunnen niet alleen extra arbeidskrachten opleveren, maar ze verminderen ook de afhankelijkheid van commerciële arbeidsbemiddelaars. En drukken daarmee de kosten voor recruitment.
Digitaal platform
Nieuw is volgens Politiek de manier waarop ‘eigentijdse arbeidsmarktarrangementen’ in een digitaal platform zijn ingebed , conform de arbeidsrechtelijke en fiscale wet- en regelgeving. Via dit platform worden vraag en aanbod automatisch bij elkaar gebracht. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar formele competenties, maar ook naar ambitie, inzetbaarheid en loopbaanwensen.
Daarnaast zijn er additionele modules voor het vinden, profileren en matchen van kandidaten op vacatures met behulp van AI. Volgens Politiek ontsluiten de digitale instrumenten van ExtraWerk inmiddels zo’n 90 procent van het vacature-aanbod. Als extra functionaliteit kan het systeem volgens Politiek aan de achterkant optioneel gekoppeld worden aan bestaande plannings- en roosteringspakketten.
