WHO: Grote Vier veroorzaken miljoenensterfte
Tabak, alcohol, hyper-bewerkt voedsel en fossiele brandstoffen veroorzaken alleen al in Europa ieder jaar 2,7 miljoen doden. Dat meldt wereld-gezondheidsorganisatie WHO op basis van “een baanbrekende studie”. Volgens de WHO illustreert de studie hoe grote producenten slechte gezondheid en sterfte aanjagen, veelal door gezondheidsmaatregelen welbewust te ondermijnen.
“De vier bedoelde sectoren zijn verantwoordelijk voor de dood van dagelijks tenminste zevenduizend mensen in Europa als gevolg van hart- en vaatziekten, kanker, chronische longziekten en diabetes”, aldus Hans Kluge, WHO-regiodirecteur voor Europa, bij de presentatie van ‘Commercial determinants of noncommunicable diseases in the WHO European Region’.
Draaiboek
Met het rapport wil de WHO licht werpen op het draaiboek dat de betrokken bedrijven hanteren. Volgens de WHO kennen de bedrijven maar één leidend principe en dat is winstmaximalisatie. Alles wat hogere consumptie en dus winst in de ogen van de producenten in de weg staat, wordt aangepakt. Vaak met succes, want door concentratie in de betreffende sectoren kan een klein aantal multinationals buitenproportionele invloed uitoefenen op de politieke en wetgevende context waarin ze opereren.
Misleiding
“De Grote Vier blokkeren regelgeving bedoeld om het publiek te beschermen tegen de schadelijke werking en vermarkting hun product”, verduidelijkt Kluge. “Hun tactiek bestaat uit het misbruiken van kwetsbare burgers, misleiding van consumenten en valse claims over hun producten. Daarmee bedreigen ze de vooruitgang die de publieke gezondheidszorg de afgelopen eeuw heeft bewerkstelligd en verhinderen ze dat landen hun zorgdoelen halen.”
Maatschappelijke schade
Commerciële spelers gebruiken wereldwijd vrijwel identieke methodes, aldus de WHO. Via lobbyactiviteiten en economische druk worden wettelijke maatregelen zoveel mogelijk getraineerd dan wel geminimaliseerd. Ook zetten produceten enorme hoeveelheden geld in om publieke beeldvorming en wetenschappelijk onderzoek naar hun hand te zetten. Dit heeft onder meer ten doel het maskeren van de maatschappelijke schade van hun producten. Naast het verspreiden van mis- en desinformatie mikken producenten met reclame en marketing bovendien bewust op kwetsbare groepen als kinderen en jongeren.
Koerswijziging
Tot op heden zijn individuele overheden en intergouvernementele organisaties er niet in geslaagd om de industrie een halt toe te roepen. Dit falen heeft er toe geleid dat de invloed en macht van commerciële partijen is gegroeid. Alleen een fundamentele koerswijziging kan hierin verandering brengen, gelooft de Belgische vicepremier en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke.
Systemisch probleem
“Te lang hebben we gezondheidsrisico’s gekoppeld aan individuele keuzes”, aldus Vandenbroucke. “We moeten deze hele kwestie herformuleren als een systemisch probleem. Om de schadelijke invloed van de industrie op onze volksgezondheid én ons democratisch proces te keren, moeten we politieke inmenging, oneigenlijke marketing en de cultuur van hyper-consumptie aanpakken.”
People before profit
Met het oog hierop adviseert de WHO om in handelsverdragen prioriteit te geven aan volksgezondheid. Ook economische wetten en regels dienen veel nadrukkelijker door de lens van gezondheid bekeken te worden, zodat volksgezondheid het niet langer aflegt tegen economische belangen. Kluge: “Vandaag leveren we onweerlegbaar bewijs van schadelijke commerciële producten en praktijken. Het is tijd om te zeggen: people must take precedence before profit, always.”