De voorbereidingen voor invoering van de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg zijn ook een jaar na de invoering nog in volle gang. VWS biedt implementatieondersteuning en een zelfscan om zorginstellingen te helpen op tijd klaar te zijn.
“Wacht niet en ga je nu verdiepen in de Wegiz”, zei VWS-beleidsadviseur Ulco de Boer het zorgveld vorig jaar al. Die oproep geldt nog steeds. De kaderwet voor elektronische gegevensuitwisseling in de zorg ging vorig jaar op 1 juli in werking. De verschillende gegevensuitwisselingen worden de komende jaren gefaseerd ingevoerd.
De Boer maakt vanuit de directie Informatiebeleid deel uit van team Wegiz. Collega Marley Werleman werkt vanuit de directie Langdurige Zorg als projectleider eOverdracht. De Boer: “Voor vijf geprioriteerde gegevensuitwisselingen zijn Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB) ingegaan of in voorbereiding om te komen tot de wettelijke verplichting. Aan de implementatie van die gegevensuitwisseling wordt nu volop gewerkt.”
Stand van zaken
De eerste gerealiseerde gegevensuitwisseling is ’Versturen van recept door huisarts aan terhandsteller’. De AMvB is op 1 januari 2024 in werking getreden. Op 1 juli 2024 moeten huisartsen dat bericht ook aan de PGO’s beschikbaar stellen.
“Het veld is druk bezig om alle onderdelen die nodig zijn om aan de Wegiz te voldoen te realiseren”, vertelt De Boer. “Denk aan de invulling van kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en NEN-normen. Hoewel alle partijen de noodzaak van elektronische gegevensuitwisseling inzien, merken ze ook dat het in de praktijk best een ingewikkeld verhaal is. We zijn dan ook met elkaar aan het pionieren.”
Uitwisseling testen
Om te zorgen dat iedereen klaar is voor landelijke elektronische gegevensuitwisseling voeren zorgorganisaties en ICT-leveranciers testen uit. De Boer: “Die testen vinden bijvoorbeeld plaats tussen verschillende infrastructuren. Zo gebruikt de ouderenzorg een andere infrastructuur dan ziekenhuizen. Leveranciers organiseren connectathons en testen met elkaar uit of zij daadwerkelijk gegevens kunnen uitwisselen. Werleman vult aan: “Dat testen gebeurt op verschillende niveaus. Ook cross-sectoraal en regionaal binnen samenwerkingsverbanden.”
Aanvullende technische afspraken
In de technische uitwerking komen ICT-leveranciers vaak nog obstakels tegen. Ontwikkelde NEN-normen en informatiestandaarden blijken alleen niet voldoende om gegevens te kunnen uitwisselen. Er zijn aanvullende technische afspraken nodig. Leveranciers pakken deze handschoen op door zelf onderlinge technische afspraken te maken. De Boer: “Niet ideaal, dat niet alles vooraf gereed is, maar zoals ik vaker zeg: we bouwen een brug terwijl we er overheen lopen. Dat blijkt hier ook.”
Elektronische verpleegkundige overdracht
eOverdracht is een van de geprioriteerde gegevensuitwisselingen waaraan hard gewerkt wordt. Het gaat hier om de verpleegkundige overdracht tussen ziekenhuizen en verpleeghuizen. Werleman: “Het uiteindelijke doel is dat we van bron naar bron gestandaardiseerd en elektronisch kunnen uitwisselen. We zijn begonnen met het testen van een minimale eOverdracht. Je kijkt dan wat er minimaal nodig is om van een werkende naar een werkbare oplossing te komen. We bouwen het steeds verder uit.”
De inwerkingtreding van de AMvB eOverdracht staat gepland op 1 januari 2027. “Dat klinkt ver weg, maar we weten dat leveranciers en zorgorganisaties die tijd echt nodig hebben.”
Opschaalplan
Zorgorganisaties en samenwerkingsverbanden die betrokken zijn bij het testen behoren tot de voorlopers. “Dit zijn de enthousiastelingen die meewerken aan oplossingen voor de invoering”, zegt Werleman. “De grootste opgave ligt voor ons natuurlijk bij de organisaties die er nog weinig vanaf weten. Daarom zijn we bezig met een opschaalplan.”
Voor alle zorgorganisaties is het volgens beide beleidsadviseurs hoog tijd om zich voor te bereiden. “Je moet je er nu in gaan verdiepen wat het voor jouw organisatie, de samenwerkingen en de contacten met ICT-leveranciers betekent”, zegt De Boer. “Daar biedt VWS praktische handvatten voor met onder meer de zelfscan.”
Zelfscans
Met het implementatieprogramma eOverdracht heeft VWS projectleiders en implementatie-instrumenten beschikbaar. Die helpen organisaties om zich op de Wegiz voor te bereiden. Werleman: “We hebben samen met Nictiz bijvoorbeeld een laagdrempelige zelfscan ontwikkeld. Daarmee toets je op de vijf lagen van interoperabiliteit waar jouw organisatie staat. De scan benchmarkt ook met andere organisaties en geeft advies over wat je volgende stap zou moeten zijn.”
Het mooie van de zelfscan vindt ze dat je hem vaker in het proces kunt uitvoeren. Zo kun je het effect meten van in gang gezette acties. “Zie het als een soort thermometer.”
Chief Nursing Information Officer
“Omdat de zelfscan de vijf lagen van het Nictiz-model omvat, kun je er medewerkers uit diverse lagen bij betrekken”, vervolgt Werleman. “Van bestuurder tot verpleegkundige.”
Ze nodigt voor de implementatie van eOverdracht vooral Chief Nursing Information Officers (CNIO’s) uit om mee te denken. Het aantal CNIO’s neemt toe en zij kunnen volgens Werleman als geen ander de brugfunctie vervullen tussen werkvloer, bestuurders en ICT’ers.
Grote voordelen
Op dit moment is de zelfscan eOverdracht beschikbaar. Binnenkort volgt ook een zelfscan basisgegevensset zorg (BgZ). VWS raadt aan om vooral van de beschikbare ondersteuning gebruik te maken. “Op Samenwerkenaaneoverdracht.nl en Gegevensuitwisselingindezorg.nl staat alle informatie”, adviseert Werleman. “Je kan de zelfscan gebruiken of contact opnemen met ons programmabureau voor implementatieondersteuning.”
Samenwerkingsverband
De Boer nodigt organisaties ook uit om zich aan te sluiten bij de groep koplopers. Dat kan bijvoorbeeld binnen een samenwerkingsverband in je regio. “En voor iedereen die in de sector werkt: ga je erin verdiepen. Het is nog niet te laat om daarmee te beginnen. Nu is het nog nieuw en soms lastig, maar voor volgende gegevensuitwisselingen zal het steeds makkelijker worden. Bedenk dat je straks zelf verantwoordelijk bent om aan de Wegiz te voldoen.”
De beloning voor alle inspanning is veelbelovend. Minder overtypen, administratieve lastenverlaging, tijdige informatie, leesbare informatie, minder dubbele handelingen en hergebruik van informatie. “Dat zijn de grote voordelen van gestandaardiseerde elektronische gegevensuitwisseling die we voor ogen hebben”, sluit Werleman af.
