Opschaling van innovaties blijft lastig in de zorg. Aan inzet en goede bedoelingen geen gebrek. Toch ontstijgen innovaties vaak nauwelijks het projectniveau. Zorgverzekeraar CZ biedt handreikingen in een vrij beschikbaar boek over de Impact Methode. Door inzichten uit projectmanagement en data science te combineren, krijgen projecten structuur, richting én lenigheid En daarmee meer impact.
“We zien in de praktijk nogal eens voorbeelden van projecten die vol enthousiasme gestart zijn, maar waarvan het resultaat nooit geworden is waar men aan de start op hoopte”, zegt Janneke van Leijen. Ze is strategisch consultant bij CZ en coauteur van het gelijknamige boek over de impact methode. “Dat is echt zonde.”
Duurzame coalities
Janneke van Leijen en Fleur Hasaart
Vaak gaat het aan het begin van een innovatietraject al mis. Doelen worden niet scherp genoeg geformuleerd, laat staan dat ze meetbaar of voorspelbaar zijn. In zulke gevallen worden projecten al snel ingehaald door de praktijk en brokkelt het draagvlak af.
Met consequente toepassing van de impact methode wil CZ hier in verandering in brengen. Door lessen uit projectmanagement, zorginnovatie, wetenschappelijk onderzoek en data science samen te brengen, ontstaat een gedegen en realistische aanpak voor innovatieprojecten in de zorg, zo stelt CZ. De zorgverzekeraar past de methode inmiddels toe in zeven zogeheten Duurzame Coalities. Hierbinnen werkt CZ samen met ziekenhuizen, ggz-instellingen en zorgaanbieders aan betere en betaalbare zorg. Daarnaast wordt de methode gehanteerd bij eenzelfde aantal kleinere projecten.
Impactmethode
De voordelen zijn legio, stelt Van Leijen. Om te beginnen helpt de methode om kansrijke initiatieven te identificeren. “Gezien de beperkte middelen kunnen we niet alle ideeën uitvoeren. Met de impactmethode kunnen we de verwachtte impact zichtbaar maken en op basis daarvan makkelijker kansrijke projecten selecteren.”
De methode is daarnaast zo opgezet dat lopende innovatietrajecten snel kunnen worden bijgestuurd. “Door deze methode te volgen kun je vroeg in het proces zien dat iets niet gaat werken en vervolgens bijsturen”, reageert Fleur Hasaart, manager van de afdeling Data Science van CZ en coauteur.
“Eerder was het zo dat we soms positief verrast werden door uitkomsten”, zegt Van Leijen. “Omdat iedereen blij was dachten we niet goed na over hoe dat kwam. Of we waren juist teleurgesteld en wilden om die reden niet verder kijken. We leerden dus beperkt. Nu leren we voor volgende projecten.”
Snelle schaalvergroting
Niet alleen de kennisbasis wordt groter, door het gebruik van eenzelfde methodiek zijn de uitkomsten ook onderling beter vergelijkbaar en uitwisselbaar. “Door te werken met eenzelfde dashboard kunnen we projecten bij elkaar optellen, of projecten tussen ziekenhuizen vergelijken of overnemen”, zegt Hasaart. “Deze manier van werken vergroot de snelheid van schaalvergroting.”
Dit alles klinkt mooi, maar gaan veel projecten niet ten onder aan tegengestelde belangen of strategisch gedrag? Wat positieve impact voor de ene partij is kan per slot van rekening negatieve impact betekenen voor een andere stakeholder. “Door samen impactflows te maken heb je al een gezamenlijk beeld”, zegt Hasaart . “Door vanuit gezamenlijk beeld te vertrekken, zet je de klokken gelijk en voorkom je allerlei teleurstellingen over verwachtingen die niet uitkomen.”
Declarabele kosten
“Je hebt natuurlijk wel te maken met verschillende perspectieven”, erkent Van Leijen. “Als het over zorgkosten gaat kijken we daar als zorgverzekeraar misschien anders naar dan instellingen, maar beide perspectieven komen terug in de impactflow. Stel dat door een innovatie de declarabele zorgkosten veel sneller omlaag gaan dan de organisatiekosten, dan kunnen we afspreken hoe we om gaan met dat gat.”
Impactsimulatie
Eén van de pijlers van de methode is het toepassen van simulaties. “De methode kent twee stappen die met data te maken hebben”, legt Hasaart uit. “Datadesign, oftewel: welke data heb ik nodig om iets meetbaar te maken, hoe kan ik die meten, mag ik die data gebruiken? Daarna volgt de impactsimulatie. Dat maakt onze methode anders. Met traditioneel wetenschappelijk onderzoek duurt het lang voor je antwoorden hebt. Deze techniek biedt relatief snel simpel inzicht.”
De vraagt dringt zich op of met het gebruik van data geen papieren werkelijkheid ontstaat. “Daarom moet je altijd de professional aan boord hebben”, zegt Van Leijen. “Je moet altijd een realiteitscheck hebben, anders wordt het spreadsheet-management.”
Professionals
Hoe de professional aan boord te krijgen. Worden praktijkmensen niet a priori afgeschrikt door het gebruik van de doorwrocht stappenplan als de impact methode? “De eerste reactie is meestal dat het wel veel werk en tijd zal kosten. Maar ik ken niemand die twijfel houdt. Alleen het ontrafelen van een interventie zorgt dat er bewustzijn komt bij iedereen. Bovendien ziet iedereen de potentie van het onderling delen van kennis en inzichten. Het vergelijken van resultaten biedt basis voor een gesprek. Dat ervaren betrokken als heel waardevol.”
Betaalbaarheid en kwaliteit
Om maximaal impact te hebben op de betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg wil CZ de verworven inzichten met zoveel mogelijk partijen delen, ook met andere verzekeraars. “Elke instelling die aan de slag wil met innovatieprojecten zou deze methode kunnen gaan gebruiken. Het gaat uiteindelijk om een toekomstbestendige zorg, dus wil je delen zover het kan.”
