Artificiële intelligentie zal de komende jaren ziekenhuisinformatiesystemen als grootste digitale kostenpost voorbij steken. Dat blijkt uit de achtste editie van de Future Health Index van Philips. Opvallend is ook dat AI niet langer alleen voor procesoptimalisatie wordt ingezet, maar steeds vaker voor klinische doeleinden.
“Ziekenhuizen vertrouwen steeds meer op AI om de druk bij zorgverleners weg te nemen”, aldus Jan Kimpen, Chief Medical Officer van Philips. Hij geeft op de HIMSS in Chicago nadere uitleg over de rapportage. “Voorheen ging het vooral om het verbeteren van de workflow. We zien nu een enorme sprong in het gebruik van klinische toepassing van AI, zoals beslisondersteuning en voorspellende modellen
EPD’s
Van de ondervraagde zorgbestuurders zegt 35 procent al te investeren in de klinische toepassing van AI. Dit is een stijging van 17 procent ten opzichte van de vorige editie van de Future Health Index. Vooralsnog gaan de grootste IT-investeringen nog altijd naar elektronische gezondheidsdossiers. Niettemin verwachten zorgbestuurders dat AI binnen drie jaar de EPD’s heeft ingehaald als grootste kostenpost. Bijna 40 procent is van plan om in deze periode in beslissingsondersteunende AI te investeren. En 28 procent zet geld opzij voor AI-gedreven voorspellende modellen.
De opdracht voor de industrie is volgens Kimpen om algoritmes te bouwen die naadloos in te passen zijn de dagelijkse werkstroom van zorgprofessionals. “We moeten niet komen met moeilijke, niet toegankelijke applicaties. Eén van belangrijkste oorzaken van burn out onder zorgprofessionals is digitalisering. Het is voor ons een belangrijke opdracht om AI zo te maken dat ze helpt in plaats van het leven van dokter en verpleegkundige moeilijker te maken.”
AI en zorgonderwijs
De verantwoordelijkheid voor gebruiksvriendelijke IT ligt niet louter bij de industrie, vindt Kimpen. “Er ligt ook een taak bij het zorgonderwijs. Uit een eerdere FHI kwam naar voren dat in het merendeel van de curricula geen enkele module over automatisering of digitalisering zit. Driekwart van de studenten vertelde dat ze niet werden voorbereid op digitalisering.”
De uiteindelijke sleutel voor AI op maat is wat Kimpen betreft samenwerken. “Met de pathologen van Mount Sinaï in New York hebben we een algoritme voor borstkanker gemaakt. Dat heeft als één van de eersten een betalingscode gekregen. Wij brengen de engineering-capaciteiten en het ziekenhuis de data en de kennis van de dokter. Zo maak je samen een algoritme dat werkt.”
AI en arbeidsmarkt
Met de inzet van AI kunnen ziekenhuizen zich volgens Kimpen ook goed profileren op de arbeidsmarkt. “Jonge werknemers zoeken echt naar ziekenhuizen die AI actief in het werkproces toepassen. Daar willen ze opgeleid worden, daar willen ze werken.”
Datakwaliteit
Volgens sommige critici loopt de zorg te hard van stapel met AI. Om echt stappen te kunnen maken zou de sector eerst een stap terug moeten doen om serieus werk te maken van de verbetering van de datakwaliteit.
“Of die data betrouwbaar is, is natuurlijk voor ons heel belangrijk”, reageert Kimpen. “Maar we kunnen geen stap terug doen. Mensen willen nu digitaliseren. Wat van belang is dat we kiezen voor transparante, open platforms. Wij zijn niet van de lock in. Applicaties moeten altijd inter-operabel zijn.”
Veiligheid en privacy
“Daarnaast hebben wij heel goed geluisterd naar het Nederlandse debat over veiligheid en privacy. Met dit in het achterhoofd hebben we een charter opgesteld dat maximale dataveiligheid garandeert. Bovendien moeten de data bijdragen aan gezondheid en transparant zijn. Er moet menselijk toezicht zijn. En ze moeten geïntegreerd zijn in de workflow, zodat professionals niet voor iedere applicatie weer zoveel clicks verder zijn.”
Anti-discriminatie algoritmes
Ditzelfde charter moet Philips bij het ontwerpen van algoritmes behoeden voor bias, discriminatie en uitsluiting. “Het is voor ons als industrie belangrijk om zulke schaduwzijden te onderkennen”, zegt Kimpen. “Natuurlijk is het medisch relevant om onderscheid te maken, maar algoritmen mogen geen verschillen maken die niets met het doel van applicatie te maken hebben. Alle patiënten moeten op dezelfde manier worden benaderd. Dat is ook in ons charter opgenomen. We willen geen algoritmen die verschillen maken die niet mogen.”
Kwetsbaarste groepen
De grote vraag is natuurlijk wel hoe data binnen te halen van burgers die niet in zorg komen. Vaak zijn dat sociaaleconomisch gezien de kwetsbaarste groepen, met een grotere kans op allerlei aandoeningen. “Dat is moeilijk”, erkent Kimpen. “Idealiter neem je ook de social determinants of disease mee in beslissingen. Die te integreren in algoritmes is de volgende stap. Maar je kunt als bedrijf niet in je eentje de wereld veranderen.”
ERP-platform
Op de HIMSS in Chicago presenteerde Philips ook nog een primeur: een volledig geïntegreerd ERP-platform waarin alle losse applicaties zijn opgenomen. Bijzonder aan dit nieuwe product is de innige samenwerking met cloud-provider Amazon Web Services (AWS).
“Ook ziekenhuisbestuurders zien in toenemende mate het belang van werken in de cloud”, legt Kimpen uit. “Dan is het voor ons als vendor van belang om een betrouwbare cloud-provider te vinden. AWS doet niks anders. Dat is waar ze voor op aarde zijn. We gaan niet alleen applicaties hosten, maar kunnen door gebruik te maken van hun architectuur ook sneller nieuwe applicaties ontwikkelen.”
Geen exclusieve benadering
Volgens sommigen maakt Philips zich kwetsbaar door zich voor de cloud-diensten te verbinden aan één grote aanbieder. Kimpen is het niet met deze kritiek eens. “Het is niet zo dat het een volstrekt exclusieve benadering is. Wij werken ook met andere clouds. De klant kan onze applicatie laten landen op de cloud die hij verkiest. Het is ook niet zo dat iemand die niet met AWS werkt niet van onze applicaties gebruik kan maken. De samenwerking met AWS betekent geen exclusiviteit en wij geven ook niks weg.”
Roerige tijd Philips
Dat Philips een roerige tijd doormaakt, is geen geheim. De klap die het bedrijf opliep als door de affaire rond gemankeerde apparatuur voor slaap-apneu dreunt nog altijd na. “De terugroepactie die we hebben moeten doen voor slaapapneu-apparatuur is dramatisch, met name voor patiënten”, reageert Kimpen.
“Met meer dan duizend mensen werken we elke dag keihard om zo snel de patiënt helderheid, duidelijkheid en nieuwe apparaten te geven. Dat is een complexe ingreep die lang duurt. Natuurlijk besmet dat een beetje het vertrouwen dat de samenleving in ons heeft. Maar de spirit is er zeker nog. Het gaat uiteindelijk om één van onze businesses. Bij informatics, radiologie en monitoring staan de klanten nog volledig achter ons. Als wij onze klanten kunnen overtuigen dat wij bereid zijn om samen met hen die omslag naar digitale zorg in te gaan, dan is deze HIMSS geslaagd.”
