Google-topvrouw DeSalvo: ‘AI gaat niet iedere ziekte genezen’

Digitale technologie gaat de gezondheidszorg ‘democratiseren’. Dat is de stellige overtuiging van Karen DeSalvo, chief medical officer van Google Health. Haar bedrijf wil daar naar eigen zeggen een bijdrage aan leveren. Niet door zelf in de zorg te gaan, maar door producten, diensten en processen van derden beter te verbinden en slimmer te maken. Zei iemand ‘AI’?  

“Ik krijg geregeld de vraag wanneer Google nou zelf zorg gaat leveren of nieuwe apparaten gaat maken, maar dat is niet onze strategie”, aldus DeSalvo in haar key note tijdens de recente HLTH Europe in Amsterdam.

“Misschien was dat nog wel het geval bij mijn komst naar Google ruim vier jaar geleden. De vraag was vaak: welk software device zullen we nu weer eens gaan bouwen om de zorg te verbeteren? Toen kwam covid. De pandemie onderstreepte het belang van informatie. Iedere dag komen honderden miljoenen mensen bij ons met vragen. Dus informatie is de sleutel tot al onze activiteiten. Die maken we toegankelijk voor onze gebruikers en partners. Uiteindelijk willen we onze partners en klanten versterken door onze technologie te integreren in hun producten of diensten.”

Complexe oorzaken

Als het over digitale technologie gaat, dan ligt ook bij DeSalvo het woord artificial intelligence voor in de mond. In een eerder interview noemde ze de komst van AI even belangrijk voor de zorg als de uitvinding van penicilline. “Voor de uitvinding van penicilline konden artsen vaak niet meer doen dan kijken en afwachten”, verduidelijkt DeSalvo. “Ze hadden weinig middelen in de strijd tegen infectieziekten. Tegenwoordig sterven mensen niet meer door besmettelijke ziekten, maar door meervoudige complexe oorzaken, zoals te weinig beweging en slechte voeding in combinatie met genetica en sociale determinanten. Een enkel geneesmiddel kan nooit antwoord geven op zulke complexe kwesties. Wat we nodig hebben is het vermogen om data uit verschillende bronnen samen te brengen en daar betekenis aan te geven, niet alleen in klinisch opzicht, maar ook op persoonlijk niveau. Dat kunnen de nieuwe AI-hulpmiddelen als geen ander. Vanuit een technologisch oogpunt is het sowieso een doorbraak vergelijkbaar met het internet en de smartphone.”

Geen puntoplossingen

Laat Google nou ook op die fronten actief zijn, via Youtube en Pixelphone. Daarnaast heeft het tech-bedrijf een waaier van activiteiten die aan de zorg raken, variërend van tracking devices (Fitbit), precisiegeneeskunde (Verily) tot biotechnologie (Calico). Dat roept de vraag op of het bedrijf wel een overkoepelende strategie heeft.

“De lastigheid van een bedrijf als Google is dat we zowel B2C als B2B zijn”, aldus DeSalvo. “We helpen consumenten, burgers, wetenschappers, bedrijven, zorgaanbieders, verzekeraars en overheden. Dat doen we niet zozeer door puntoplossingen te leveren, maar door producten die mensen iedere dag gebruiken slimmer te maken.”

Preventie

“We gaan bij de uitvoering van onze strategie uit van drie P’s: partnerships, platforms, preventie.  Wat die preventie betreft: Google is een life company, we zijn nadrukkelijk aanwezig in het dagelijkse leven van mensen. Hoe vroeger we ze op hun levenspad kunnen ondersteunen, hoe meer impact we hebben op gezondheid. We denken veel na over wat AI in dit opzicht kan betekenen. Ik ben van huis uit internist. Ik zag vooral patiënten met complicaties als gevolg van diabetes en een waslijst andere chronische aandoeningen. Maar als de mensen weer naar huis gingen, kon ik niet meer zien hoe ze omgingen met hun voeding of leefstijl. Een bedrijf als Google kan mensen juist in de thuissituatie ondersteunen. Dat was voor mij ook een belangrijke reden om naar Google over te stappen.”

Uitdagingen

Blijft de vraag hoe een bedrijf als Google met schier oneindige middelen en reserves keuzes maakt. Die vraag is des te relevanter door de opmars van general purpose AI-modellen. Door hun enorme veelzijdigheid kunnen ze op tal van manieren worden ingezet. DeSalvo: “De nieuwe AI-modellen kunnen driedimensionale afbeeldingen beoordelen, formulieren invullen, geluidsbestanden afluisteren… de mogelijkheden zijn vrijwel oneindig.”

“Dat is enorm spannend. Er gaat geen dag voorbij of iemand binnen Google wil me een fantastisch nieuw AI-model laten zien. Maar we moeten inderdaad keuzes maken. Dat doen we door te kijken naar de grote uitdagingen rond zorg en gezondheid. Die zijn overal ter wereld dezelfde: personeelstekort, burn-out onder professionals, stijgende zorgkosten en groeiende ziektelast door de opmars van niet overdraagbare, chronische ziekten. We kijken dus altijd of een initiatief aansluit bij een van deze problemen. Daarnaast hanteren we vier klinische speerpunten: metabole ziekten, geestelijke gezondheid, moeder en kindzorg en kanker.”

Prinses Máxima Centrum

Om te onderzoeken wat in de praktijk wel en niet werkt, zoekt Google nadrukkelijk samenwerking met partners. Eén van die partners wil DeSalvo bij haar optreden in Amsterdam niet onvermeld laten. “Bij het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie, waar ik op werkbezoek was, onderzoeken onze mensen met een team van artsen hoe ons Gemini-model kan helpen de behandeling te verbeteren door snel vakliteratuur en research te doorzoeken. Dat iets werkt in het lab wil nog niet zeggen dat het ook in de echte wereld werkt. Dan is het geweldig om te zien hoe zo’n breed AI-model kan bijdragen aan de personalisering van de behandeling en de zorg voor individuele patiëntjes daadwerkelijk kan helpen verbeteren.”

Gezondheid is meer dan genezen

Het doorlopen, rubriceren en stroomlijnen van informatie is één ding. Het ontwikkelen van compleet nieuwe interventies is een ander verhaal. Toch is dat waar Google met een deep learning systeem als AlphaFold op mikt. Gaat AI het moeizame onderzoek naar bijvoorbeeld Alzheimer vlot trekken? “AlphaFold begint nu langzaam zijn potentie waar te maken”, aldus DeSalvo.

“We zien nu sommige geneesmiddelen de fase van klinische trials ingaan. Hoe meer onderzoekers met het model aan de slag gaan, hoe groter de kans op nieuwe middelen om ziekten te genezen. Maar ik aarzel om het woord ‘genezing’ te gebruiken. Mensen moeten niet denken dat we door een AI-model te bouwen alle denkbare ziektes gaan genezen. Bovendien gaat gezondheid over zoveel meer dan geneesmiddelen.”

“AI voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen is maar één van de instrumenten in onze gereedschapskist. Maar er zijn er zoveel meer, zoals brede verspreiding van gezondheidskennis of gelijke toegang tot zorg en preventie. We hopen daarom echt dat zoveel mogelijk verschillende partijen gebruik maken van onze open source hulpmiddelen, want al die terreinen kunnen we beslist niet alleen bestrijken.”