Een groene OK hoeft niet ingewikkeld te zijn. Talitha Hoppe, oprichter GreenTeam OK bij OLVG, deelt tips voor binnen en buiten de operatiekamer. Sommige zijn direct toepasbaar, andere kosten wat meer tijd en vragen wellicht een investering. Ze hebben één ding gemeen: ze verkleinen de afvalberg enorm en zijn uiteindelijk goedkoper.
1. Breng je eigen koffiemok mee
De eerste tip is simpel. Neem een koffiebeker van thuis mee. Dat scheelt enorm in de hoeveelheid papieren bekertjes. Die papieren bekers zijn niet eenvoudig recyclen omdat er een plastic laagje in zit. Afwassen hoeft niet iedere keer met heet water en afwasmiddel. Stop de bekers gewoon één keer per dag in de vaatwasser.
2. Spaar papier op de OK
Er worden op iedere operatiekamer kilo’s papier en karton weggegooid. Vaak wil de afdeling Infectiepreventie niet dat er een bak een hele dag op de OK staat, maar dat kan best. Zo’n papierbak staat in de hoek. De operatie-assistent die niet steriel staat, heeft er gewoon zicht op. Wij doen dit al jaren en krijgen er veel geld voor terug. Als iedere OK iedere dag een volle bak papier en karton opspaart, kan dat flink geld opleveren.
3. Maak medewerkers blij met doosjes
Niet al het papier hoeft in de bak. De kartonnen doosjes die overblijven op de ok, bijvoorbeeld van de Pulse Lavage systemen, zijn prachtige stevige doosjes voor verzending voor je Vinted-kleding of voor Marktplaats-spullen. Ik heb er al heel veel gebruikt. Nu sparen we ze op en ik heb het op het prikbord van ons ziekenhuis gezet. Iedereen wil ze hebben!
4. Kijk kritisch naar de Luchtbehandeling
De luchtbehandeling staat vaak 24 uur per dag te loeien terwijl ok’s niet 24 uur per dag in gebruik zijn. Er wordt veel lucht ververst terwijl dat helemaal niet nodig is. Onderzoek of het mogelijk is de luchtbehandeling per ok in te stellen. Hiermee is enorm veel energie en dus geld te besparen.
5. Steriele jassen hoeven niet altijd
Veel medewerkers gebruiken steeds steriele jassen omdat ze dat nu eenmaal gewend zijn. Bij abcessen bijvoorbeeld, is steriliteit helemaal niet aan de orde. Dan heb je alleen een jas aan voor je eigen bescherming. Dat kan prima met een wasbare of niet-steriele jas uit de recycle-kast (zie tip 10).
6. Stap over op wasbare varianten
De disposable opwarmjassen kosten ongeveer een euro per stuk. Daar geven we in ons ziekenhuis 30.000 euro per jaar aan uit. De wasbare variant vraagt een investering, maar uiteindelijk verdien je die terug. Het is bovendien aangetoond dat het minder schadelijk is voor het milieu om jassen te wassen met de moderne wastechnieken. Er zijn ook wasbare narcosedekens, overalls en ok-mutsen.
7. Kies voor herbruikbare laryngoscoopbladen
Tijdens covid werd alleen de wegwerpvariant gebruikt, maar dat hoeft nu niet meer. De herbruikbare variant vraagt net als de wasbare kleding een investering, maar die verdient zich vanzelf terug. Natuurlijk omdat er minder wergwerpvarianten hoeven worden aangeschaft. Maar ook omdat de wegwerp-bladen in WIVA-vaten gaan. Afvoeren van die vaten kost een euro per kilo.
8. Stap over op grijze WIVA-vaten
Over WIVA-vaten gesproken, welke kleur hebben die bij jullie? De grijze, gerecyclede variant, is even duur als de blauwe, maar wel van gerecycled materiaal gemaakt. Snelle milieuwinst dus.
9. Optimaliseer de proceduretrays
Kijk kritisch naar wat er op zo’n tray moet liggen. Procedures veranderen, maar de trays worden daar lang niet altijd op aangepast. In een handtray zit bijvoorbeeld standaard een steriele markeerstift. Die wordt zeven tot acht van de tien keer niet gebruikt. Gebruik gewoon voor de operatie een herbruikbare marker. Die blijft ook nog eens beter zitten tijdens de ingreep.
10. Maak een recyclekast
Verzamel daarin alles wat onsteriel is geworden. Als de verpakking van een proceduretray beschadigd is, hoeft de tray niet meteen bij het afval. Zet ‘m in de kast. Handig voor leerlingen of niet-steriele procedures. Een afdeklaken dat niet meer steriel is, kan bijvoorbeeld op de grond gelegd worden bij een manuele placentaverwijdering.
Natuurlijk kun je als zorgmedewerker niet alles alleen. Daarom is het goed een Green Team in het leven te roepen. Aan de slag met zo’n Green Team? Bekijk de tips van Talitha Hoppe.
