Chat met je sigaret. En dan vraagt je eigen sigaret of je hem nog wel ziet zitten. Dat klinkt als een grap, maar dat is het niet. Het is een nieuwe tool om mensen te helpen anders na te denken over hun rookverslaving. Met behulp van een beetje humor en speciale gesprekstechnieken.
Chat met je sigaret is een project van Pharos en social designer Emilie Tromp van Reframing Studio. “Er is veel aanbod als het gaat om hulp bij het stoppen met roken”, legt Tromp uit. “Maar de stap naar hulp is voor veel mensen nog groot. Terwijl 80 procent van de rokers diep van binnen wel wil stoppen. Vandaar dat wij aan de slag zijn gegaan met de vraag hoe je mensen aan het twijfelen kunt brengen over hun rookgedrag. Zo zijn we op deze tool gekomen.”
Manipulatieve vriend
Stoppen met roken is voor veel mensen heel moeilijk en spannend, omdat ze hun sigaret zien als een vriend die ze helpt de dag door te komen. Chat met je Sigaret is dan ook een gesprek met die manipulatieve vriend. Het begint als een gezellig praatje, maar al snel begint je ‘vriend’ verdiepende vragen te stellen. Wat brengt het roken je? Wat maakt dat je rookt? Vervolgens gaat hij twijfel zaaien. Zijn jullie nog wel zo onafscheidelijk? Hoe trouw ben je eigenlijk nog? Hij wordt jaloers. Als blijkt dat de roker klaar is om de relatie te verbreken, maakt de sigaret het uit en verbindt hij hem of haar door met hulp bij het stoppen.
Achter de chat gaat een chatbot schuil. Die gebruikt artificiële intelligentie voor het herkennen van antwoorden. De ontwikkelaars zijn druk bezig om de antwoorden en vragen van het systeem zo goed en echt mogelijk te maken. Tromp: “We testen de chat nu kwalitatief, op de ervaringen van deelnemers, bijvoorbeeld rokers die we aanspreken op straat. We krijgen wel al heel veel positieve reacties van de deelnemers. Ze vinden het grappig en confronterend tegelijk.”
Duwtje in de rug
De chatbot achter Chat met je Sigaret maakt gebruik van gesprekstechnieken uit de Motiverende Gespreksvoering. Deze techniek wordt veel gebruikt in de verslavingszorg en is gericht op gedragsverandering. Want verandering is lastig. Er zitten vaak voordelen aan, maar er moet ook iets opgegeven worden. Bij deze gidsende gespreksvorm wordt de roker aan het denken gezet. Hij komt vanuit eigen motivatie tot de conclusie dat er misschien wel verandering nodig is.
Tromp: “Dit soort gesprekken, over het waarom van roken, zouden rokers vaker moeten hebben. Maar zorgverleners vinden het moeilijk om dit gesprek te voeren. De huisarts heeft vaak niet voldoende tijd en andere zorgverleners beheersen niet altijd de motiverende gesprekstechnieken. Dit is daarom een tool die je bijvoorbeeld aan praktijkondersteuners, fysiotherapeuten en andere eerstelijns hulpverleners ter beschikking kunt stellen om mensen die met ‘rokersklachten’ komen, beter te kunnen helpen. Met behulp van deze chat krijgen twijfelaars misschien nét dat duwtje om hulp te zoeken bij het stoppen met roken.”
Begrijpelijke taal
De tool is bedoeld voor alle rokers, maar is uitgevoerd in begrijpelijke taal voor minder taalvaardigen. Wanneer de chat groot landelijk uitgerold wordt, is nu nog niet bekend. “We zoeken nog partners die willen investeren in de ontwikkeling van de eerste voor iedereen toegankelijke versie. We hopen dat we snel ‘live’ kunnen gaan. Hoe sneller je mensen aan het nadenken kunt zetten, hoe meer gezondheidswinst er te behalen valt!”
Pratende zak chips
En hoe zit dat met een zak chips voor mensen met een eetverslaving of een blik blik bier voor probleemdrinkers? Kun je daar binnenkort ook mee chatten? Die kans is klein, aldus Tromp. “De kennis van het team zit vooral bij het stoppen met roken. Bovendien is karakteristiek voor roken dat rokers hun sigaret als ‘een vriend’ zien. Emotie-eters zien de zak chips toch minder snel als een maatje. En de urgentie met roken is nu ook wel het grootst. Roken is nog steeds een van de grootste veroorzakers van ongezonde jaren. Daar is veel te winnen.”
