Gezond eten in het ziekenhuis, dat wil toch iedereen? Maar hoe maak je duurzaam eten aantrekkelijk? Hoe verspil je minder voedsel? Stichting Greendish helpt ziekenhuizen om stappen te zetten.
Een duurzaam dieet met lagere milieubelasting is te bereiken door meer te kiezen voor plantaardige voeding en minder voor vlees en zuivel, aldus de FAO (Voedsel en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties).
Maar hoe krijg je dat op het menu in het ziekenhuis? De stichting helpt overheden en zorginstellingen om hun voedsel te verduurzamen en gezonder te maken.
“We moeten anders gaan eten”, stelt Joris Heijnen van Greendish. “We hebben straks 10 miljard mensen op de planeet en die moeten allemaal gevoed worden. Momenteel consumeren we wereldwijd 1,6 aardbol per jaar. In Nederland is dat zelfs 3,3 aardbol per jaar. We moeten gaan eten binnen de grenzen van één planeet.”
Richtlijnen
Om daar praktische invulling aan te geven, heeft de stichting de Greendish 2050 Guidelines opgesteld. Die bestaan uit twee onderdelen: richtlijnen voor een duurzamer en gezonder menu en richtlijnen voor verantwoorder en duurzamer inkopen van ingrediënten.
Heijnen: “Er zijn verschillende knoppen om aan te draaien voor verduurzaming van je menu. Je kunt wat doen met eiwittransitie, bijvoorbeeld minder vlees en meer groenten, zoals peulvruchten, maar ook zaden en noten, tofu en zeewier. Ook kiezen voor duurzamer en minder dierlijk voedsel helpt, aangezien de veehouderij wereldwijd verantwoordelijk is voor ruim 14 procent van alle uitstoot van broeikasgassen. Daarnaast is tegengaan van voedselverspilling belangrijk.”
Nulmeting
Naast de richtlijnen helpt Greendish zorginstellingen die hun voedselaanbod willen verduurzamen en gezonder maken met een nulmeting. Daarin kijken ze bijvoorbeeld wat de footprint is, wat voor afval er wordt geproduceerd en hoe gezond de menusamenstelling is. “We kijken hoe ziekenhuizen al bezig zijn met gezondheid en waar ze kunnen verbeteren.”
Verleiden van patiënten
Daarnaast worden de zorgmedewerkers en cateraars getraind om een duurzamer en gezonder aanbod te bieden en hiermee te gaan experimenteren. Ook het verleiden van patiënten, bezoekers aan patiënten en personeel tot gezonde of duurzame keuzes hoort daarbij. “Met cursussen en challenges trainen we zorgprofessionals zodat ze er zelfstandig mee verder kunnen.”
Greendish doet een jaarlijkse effectmeting om te kijken hoe het gaat en als een zorginstelling het aanbod definitief heeft verduurzaamd, deelt de stichting een Impactrapport en certificaat uit.
Regio Rotterdam
Dat de stichting daarmee succes heeft, was te zien in de regio Rotterdam. Daar sloten vijf ziekenhuizen zich aan bij een samenwerking tussen Greendish en de gemeente: het Franciscus Gasthuis, Maasstad ziekenhuis, Erasmus MC, het IJsselland ziekenhuis en Ikazia ziekenhuis.
Na het traject met Greendish zijn de ziekenhuizen en met name hun cateraars enthousiast aan het werk gegaan en hebben ze gezonde voeding duidelijk op de agenda staan. Het aanbod is gezonder en duurzamer geworden, nadat de cateringmedewerkers de cursussen van de Greendish Academy hadden gevolgd.
Het aantal vegetarische opties op de menukaart in de restaurants steeg aanzienlijk en de milieu-impact van het aanbod daalde. Ook bleek de ambitie om duurzaam of gezonder voedsel aan te bieden onder de horecamedewerkers groter te zijn geworden. Wel is er volgens hen nog winst te behalen met het verbeteren van de kennis om het voedselaanbod duurzamer te maken.
Inmiddels heeft Greendish meer dan duizend locaties verduurzaamd, wat 2.118.917 kilo aan CO2 heeft bespaard, meer 3,5 miljoen vierkante meter aan landgebruik en ruim 214 miljoen liters water.
Gelderland van Morgen
Sinds begin dit jaar is de Provincie Gelderland in samenwerking met Greendish gestart met het programma Gelderland van Morgen. De provincie ondersteunt daarmee ondernemers in de zorg, maar ook in de horecacatering en retail bij het verduurzamen van het voedselaanbod.
Ook hier ligt de focus op meer plantaardig eten en minder voedselverspilling, en op zorgvuldiger omgaan met grondstoffen en minder uitstoot van CO2. Verder is er aandacht voor meer lokale, duurzame producten op de menukaart en in het schap. Daar doen onder meer het Rijnstate ziekenhuis, Radboudumc en zorgcentra De Betuwe aan mee. Ook de Alliantie Voeding in de Zorg is erbij betrokken.
Flinke ambitie
“Met het programma zetten we een flinke ambitie neer”, aldus Heijnen. “Zo willen we in de horeca, catering en zorg meer dan tien miljoen borden ‘vergroenen’ en 15 tot 25 procent minder voedsel verspillen. Dit moet een CO2-reductie opleveren van 30 tot 40 procent. Er is nog plek voor meer deelnemers”, stelt Heijnen. “Dus meld je aan.”
