Iedereen ziet het belang van duurzame zorg. Toch krijgen korte-termijnissues voorrang. Het komt nu aan op harde doelen stellen, vonden de deelnemers aan het rondetafelgesprek over duurzaamheid bij de start van de Dutch Health Week.
De openingsbijeenkomst in de Dutch Health Hub Arena begon met een optreden van de dansgroep van Redouan Ait Chitt. Deze danser met fysieke beperkingen trad ook op tijdens het Songfestival in Rotterdam.
Hij zat vanwege een blessure op de eerste rij. Zijn heldere boodschap was: No excuses, no limits. Ait Chitt gaf de zaal mee dat we geen excuses moeten verzinnen voor de dingen die we echt willen doen. “Kijk niet naar de beperkingen, maar naar de mogelijkheden. Als het niet op de reguliere manier kan, doe het dan op een andere manier.”
Snelheid geboden
Het was een mooie boodschap voor de discussie over het meten van duurzame zorg die volgde. Duurzame zorg loopt nu nog op tegen de obstakels van het oude onduurzame denken, terwijl snelheid geboden is.
Dagvoorzitter Ruud Koolen vroeg zich hardop af: “Is het genoeg en gaat het snel genoeg?” We moeten doelen stellen en vooral zoveel mogelijk dingen gaan doen, stelde Carmen van Vilsteren, boegbeeld van de Topsector Life Sciences & Health terecht. Haar tip: “Adopteer vandaag allemaal iets van iemand anders en doe dit in je eigen organisatie.”
Duurzame doeners
Aan het rondetafelgesprek over het meten van duurzaamheid dat volgde, zaten echte duurzame doeners, zoals manager servicecenter Simke de Jong. Hij is al zo’n vijfentwintig jaar bezig met duurzame zorg bij Alrijne Zorgroep, actief in zieken- en ouderenzorg.
Doordat het duurzame in het organisatie-DNA zit, halen ze bijna ongemerkt duurzame doelen. Zo kregen ze zowel in cure als care de Gouden Milieuthermometer, een unicum. Het geheim van Alrijne is dat de werkvloer de ruimte krijgt om duurzame oplossingen uit te denken en uit te voeren. “Als je mensen uit hun intrinsieke ambitie laat werken, komen ze zelf met de mooiste projecten”, stelt De Jong. Een voorbeeld hiervan is een duurzame oplossing voor bedpannen die door een verpleegkundige is uitgedacht en uitgevoerd.
Ambitieuze doelen
Wie duurzaamheid nog niet echt in het DNA heeft, doet er goed aan ambitieuze doelen te stellen en die te meten. Op dat vlak is veel mogelijk, vertelde ceo Kelly Ruigrok van Global Sustainable Enterprise System.
Het systeem dat haar bedrijf maakt, meet duurzame en circulaire prestaties. Daar zit de Milieuthermometer in, vertelde ze. Maar het is ook mogelijk om te meten op corporate social responsibilty, biodiversiteit en duurzaam inkopen. “Je kunt meten hoe duurzaam jouw leverancier is. Of hoe duurzaam de producten zijn die je inkoopt.”
Als het aan Hugo Touw ligt, zorgen zorgaanbieders voor ambitieuze en te meten doelen. De intensivist op de IC van het Radboudumc is ongeduldig. Hij daagde de zaal uit om vandaag niet met één idee naar huis te gaan – zoals Van Vilsteren voorstelde – maar met heel veel.
Van bijzaak naar hoofdzaak
“Alles wat we doen, moet duurzamer. Het moet van bijzaak hoofdzaak worden.” Dat vraagt volgens hem ook om een transformatie die begint bij de vraag of we wel zorg moeten verlenen.
“De meest duurzame zorg is de zorg die niet geleverd hoeft te worden. En als we dan toch zorg leveren, moeten we zo duurzaam mogelijke producten gebruiken.” Dat is de reden waarom hij het Preventieloket bij zijn ziekenhuis als een essentieel onderdeel van verduurzaming ziet. Ook van zoiets is volgens hem het effect te meten. “Bewoners van bijvoorbeeld achterstandswijken gaan eerder dood. Als we daar winst maken, zijn we goed bezig.”
Om de duurzame doelen te halen is druk vanuit overheid en verzekeraars onontbeerlijk, zo vonden een aantal deelnemers aan het rondetafelgesprek. Er was verbazing over het feit dat het geen hoofdonderwerp van het Integraal Zorg Akkoord is.
Als het aan Touw ligt, komen er snel verplichtende maatregelen zoals een verplichting om groene energie in te kopen en financiële prikkels die het verminderen van afval stimuleren.
Verzekeraars
Ook vanuit verzekeraars zou de druk om het duurzamer te doen kunnen worden opgevoerd. Daar staat duurzaamheid nu ook nadrukkelijk op de agenda, zoals bij VGZ. Duurzame oogarts Sjoerd Elferink van het Flevoziekenhuis werkt tijdelijk bij deze verzekeraar om daar verbindingen te leggen tussen zorgaanbieders met duurzame initiatieven en de zorgverzekeraar.
Hij verwacht dat verzekeraars bij de inkoop van zorg zorgaanbieders vaker gaan vragen om duurzaamheid. Uiteindelijk zou dit zelfs een eis bij de inkoop kunnen worden. Ook om die reden is het volgens Ruigrok belangrijk om duurzaamheid te meten. “Data brengt transparantie en wordt informatie.” Met meten kun je inzichtelijk maken wie het wel en niet goed doen en daar consequenties aan verbinden.
Na het rondetafelgesprek was bestuurder Frido Kraanen van Omring streng voor de achterblijvers onder zijn collega-bestuurders. “Je bent geen knip voor de neus waar als je geen mvo-ambitie hebt”, vindt hij.
Schande
Kraanen zei zich af en toe te schamen voor zijn soortgenoten. Als duurzaamheidsambassadeur bij Actiz merkt hij dat de belangstelling voor het thema gering is. “Er zijn maar zes bestuurders die het interessant vinden”, heeft hij gemerkt. Een groot deel van zijn collega’s weet volgens hem niet eens of ze grijze energie inkopen. “Dat is gewoon een schande.”
Kraanen hoort te veel excuses over geld, drukte en andere dingen die nu de aandacht vragen. Dat zou niet moeten, omdat duurzaamheid niet ‘nice to do’ is maar bittere noodzaak. “Wij brengen ongelooflijk veel schade aan de samenleving toe. Dat moeten we minimaliseren.” Hij riep zijn medebestuurders op om alle excuses te laten varen en vol voor duurzaamheid te gaan. “De grootse beperking zit in je hoofd.”
