Om over-diagnostiek en medicalisering te voorkomen, moeten er duidelijker spelregels komen voor vroegdiagnostiek. Relevante criteria in dit verband zijn de behandelbaarheid en de aan- of afwezigheid van klachten. Dat betoogt Loek Winter in de podcast-serie Eerder meten, beter weten.
De medische wetenschap kan ziekten steeds vroeger opsporen. Dit biedt de mogelijkheid van vroegtijdige behandeling en misschien zelfs het voorkomen van ziekten, maar roept ook allerhande praktische, financiële en ethische vragen op.
Deze vragen verdienen een stevig maatschappelijk debat, vindt radioloog en zorgondernemer Loek Winter. Met een wetenschappelijke publicatie, dito congres, een boek voor het bredere publiek en een podcast-serie wil Winter hiertoe een aanzet geven.
“Er is in vergelijking met een aantal jaar geleden veel meer mogelijk qua technologie. En dankzij artificiële intelligentie krijgt die techniek meer inhoud en lading”, zegt Winter tegen interviewers Ruud Koolen en Philip van de Poel van de Dutch Health Hub. “Maar ik ben kritisch op over-diagnostiek. Vroegdiagnostiek heeft eigenlijk alleen zin bij aandoeningen die behandelpotentieel hebben.”
Onbehandelbaar
Ook de vraag of er wel of geen klachten zijn, acht Winter van wezenlijk belang. “Als je nog geen klachten hebt, maar wel weet dat je verhoogde kans hebt op een ziekte die nog niet behandelbaar is zoals Alzheimer, dan zit die informatie je in de weg. Als je al wél klachten hebt, kun je je leefomstandigheden aanpassen of de familie inlichten.”
Cultureel erfgoed
Als het gaat om vroegdiagnostiek heeft Nederland wat Winter betreft een reputatie hoog te houden. “De huidige bevolkingsonderzoeken zijn een cultureel erfgoed waar we trots op mogen zijn.”
Toch pleit hij voor een betere risicostratificatie. “Op dit moment is het filter onvoldoende fijnmazig. Je moet grote aantallen mensen onderzoeken om een beperkt aantal ziektegevallen op te sporen. In plaats van brede, louter op leeftijd gerichte screeningsprogramma’s zou je specifieke risico-elementen moeten meewegen.”
Onvoorspelbaar
Een onvoorspelbare factor is de explosieve toename van het aantal thuistests. Genetische tests die tot voor kort honderden euro’s kostten, zijn straks voor een paar tientjes beschikbaar. “Het risico bestaat dat je dingen aantoont die er niet zijn of dingen niet ziet die er wel zijn. Er moet wel wet en regelgeving komen zodat niet iedereen alles kan doen.”
De podcastreeks Eerder meten, beter weten gaat over nut en noodzaak van vroegdiagnostiek. De reeks is gemaakt door de Dutch Health Hub in samenwerking met DC Klinieken.
Naar alle afleveringen >>>
