De milieukennis en de financiële middelen zijn in steeds meer zorgorganisaties beschikbaar. Het bestuurlijk draagvlak voor duurzame zorg is echter nog een groot knelpunt. En de overheid zou veel meer moeten doen om bestaand rijksbeleid naar de zorgsector te vertalen. Want de klimaatcrisis is een echte crisis.
Dat zegt Judith de Bree. Ze werkt nu 4,5 jaar als adviseur duurzaam ondernemen bij stichting Stimular. Van daar uit werkt ze voor de Vereniging Milieuplatform Zorgsector.
Er moeten volgens haar nog veel meer bestuurders een knop omzetten. “Er komen veel initiatieven vanaf de werkvloer. De facilitair managers en de milieucoördinatoren willen het al tien of zelfs twintig jaar. De laatste twee tot vijf jaar worden de zorgprofessionals wakker. En nu voelen die zorgbestuurders ook wel dat er wat moet gebeuren. Bestuurders moeten de medewerkers faciliteren met green teams. En de duurzaamheidscoördinator moet tijd krijgen om de vele vragen intern te beantwoorden.
Echte crisis
Er wordt volgens haar te vaak gezegd dat geld het grootste knelpunt is. “Maar we hebben in de covid-crisis wel gezien dat er in korte tijd heel veel geld losgemaakt kan worden. De klimaatcrisis moet als een echte crisis worden gezien voor de zorg. En de bestuurders moeten daarvoor wat meer op de lange termijn gaan denken. Duurzaamheid verdient zich nu eenmaal niet altijd op de korte termijn terug.”
Duurzaamheid verdient centrale plek
Maar eigenlijk moeten we een stap verder naar boven. “Het zou enorm helpen als het ministerie van VWS in de integrale zorgakkoorden en inkoopkaders de duurzaamheid een centrale plek geeft. Die zorgakkoorden en inkoopkaders bepalen welke zorg vergoed gaat worden. En daar kijken de verzekeraars naar. En de zorginstellingen kijken weer naar de verzekeraars. De zorgakkoorden staan aan het begin van de keten en de kaders daarvoor worden bepaald door VWS. Daar zit niemand aan tafel die duurzaamheid met concrete en meetbare doelen in de mond neemt.
Milieuthermometer Zorg
Het Milieuplatform Zorg heeft de Milieuthermometer Zorg ontwikkeld als instrument voor verduurzaming. Die is vergelijkbaar met ISO 14001, maar het verschil is volgens De Bree dat het instrument is ontwikkeld door de zorginstellingen zelf. Het is dus specifiek voor de zorg op maat voor de bedrijfsvoering. De thermometer biedt praktische handvatten voor alle intramurale instellingen. Hij nodigt medewerkers uit het dialoog te voeren en vragen te stellen.
“Er zitten vijftien verschillende aspecten van de bedrijfsvoering in één systeem. Je kunt een audit doen voor brons, zilver of goud, maar die is niet verplicht. Vanaf niveau Brons toon je aan dat je voldoet aan alle milieuwetgeving. Je voldoet zo ook aan de EED plicht. Dat is iedere vier jaar een energierapportage.”
“Vooral de laatste twee jaar hebben de meeste instellingen wel van MPZ gehoord. Ze gaan niet allemaal met de milieuthermometer aan de slag, maar zoeken wel de goed voorbeelden. Er zijn veel organisaties die lid worden om onze informatie op te halen en dat is natuurlijk prima.”
Routekaart
Naast de milieuthermometer is er voor de langdurige zorg ook een CO2-Routekaart ontwikkeld. “Die helpt de vastgoedmanager om zelf grip te krijgen op de verduurzaming van vastgoed. Het is een hele praktische aanpak die veel dure advies-uren overbodig maakt.”
Er is eigenlijk geen organisatie meer die niet met verduurzamen bezig is. De Bree ziet wel dat de ziekenhuizen daarin vaak verder zijn en meer stappen zetten dan de langdurige zorg. “Het helpt dat er in ziekenhuizen mensen met veel invloed op het bestuur op de werkvloer rondlopen en (met name bij Academische ziekenhuizen) tijd is voor onderzoek en wetenschappelijke onderbouwing van duurzame zorg. Zo pakken de artsen steeds meer hun verantwoordelijkheid voor duurzaamheid van medische hulpmiddelen. En dat helpt enorm.”
