Begin maart is het Citrienfondsprogramma Anders Werkt Beter van start gegaan. Met dit programma gaan de umc’s samen met ziekenhuizen en andere zorgorganisaties aan de slag met het anders en slimmer organiseren van werk.
“Een van de sleutels om mensen in de zorg te behouden, is het werk slimmer en anders organiseren” zegt Michiel Kahmann, directeur P&O van UMCG en met Kees van Laarhoven (Radboudumc) programmaleider. “Daar zijn al best wat initiatieven voor, maar die richten zich vaak alleen op efficiëntie: hoe kun je je werk slimmer doen. Of ze richten zich alleen op de duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Dit programma gaat op zoek naar de initiatieven die die twee dingen combineren.”
Urgentie
Want het is duidelijk dat er iets moet gebeuren om de zorg overeind te houden. “De urgentie wordt steeds groter”, zegt Van Laarhoven. “Ondanks het feit dat er op alle manieren getracht wordt om zoveel mogelijk mensen in de zorg aan te trekken, weten we dat we het daar niet mee gaan redden.” Het programma Anders Werkt Beter heeft het doel om de beschikbare capaciteit aan (zorg)professionals optimaal in te zetten.
Administratieve lasten verlagen
Een deel van de oplossing ligt in een andere manier van werken. Dat gebeurt op drie vlakken, vertelt Kahmann: met automatiseren, bijvoorbeeld door via AI administratieve lasten te verlagen. Maar ook met optimaliseren, bijvoorbeeld door minder in de nacht te doen en meer overdag. En tot slot door herverdelen van werk, zodat je datgene doet waar je voor bent opgeleid. “We denken met het Citrienfondsprogramma een boost te kunnen geven aan de beste initiatieven op dit gebied.”
Anders en slimmer
Het programma loopt tot 2028. In de eerste fase, die net van start is gegaan, worden goede ideeën om werk anders en slimmer te organiseren verzameld en beoordeeld. Kahmann: “Er zijn succesvolle pilots, bijvoorbeeld experimenten met roosteren of met AI-toepassingen. Om die kleinschalige experimenten op te schalen, door te ontwikkelen en te testen zijn er extra middelen en een goed organisatie nodig. Daar voorziet dit programma in. Er zijn ideeën genoeg, maar wat we beogen is juist het opschalen van die ideeën tot echt grote verbeteringen waardoor veel zorgprofessional hier profijt van hebben.”
Opschaling
Die opschaling is belangrijk, benadrukt Van Laarhoven. “Er zijn veel fragmentarische initiatieven, maar de impact daarvan is niet groot. Er is dus opschaling nodig naar breed gedragen, sterke initiatieven die zich bovenregionaal ontwikkelen. Want de urgentie wordt steeds groter.”
Zo zijn er volgens Van Laarhoven al veel lokale projecten die AI-tools ontwikkelen voor verslaglegging en ordering. “In een heleboel ziekenhuizen ervaart men de bureaucratische lasten en rompslomp van complexe EPD’s. Als je nu landelijk met enkele goed ontwikkelde tools aan de slag gaat, zullen de beste tools boven komen drijven die echt goed zijn en die landelijke opschaling kunnen krijgen.”
Vanuit zorgprofessionals zelf
Met ZonMw is een selectieproces opgezet om te zorgen dat de goede interventies boven water komen. Dat kunnen alleen initiatieven zijn die vanuit de zorgprofessionals zelf worden aangedragen, benadrukt Kahmann. “Daarnaast moet er ook bestuurlijk draagvlak voor zijn.” Een van de andere kenmerken is dat er altijd een combinatie wordt gemaakt van een umc en een tweede zorginstelling. Dat moet de samenwerking versnellen en het ‘not invented here-syndroom’ bestrijden. Want dat zit het opschalen tot nu toe in de weg, denkt Kahmann.
Shortlist
Met een looptijd van drie jaar zit er een behoorlijke druk op het project, volgens Van Laarhoven. “Wat goed is, komt snel. Als iets na drie jaar geen aantoonbaar effect heeft, zal dat daarna ook niet gaan gebeuren.”
Na de zomer wordt bekend welke arbeidsbesparende interventies de kans krijgen verder uitgebouwd te worden. Dat moeten er ‘minimaal zeven’ zijn. In veel umc’s en algemene ziekenhuizen zijn nu al inventarisaties gaande van zaken die medewerkers graag verbeterd willen zien, vertelt Kahmann. “De komende maanden gaan we intensief aan de slag om te komen tot een shortlist van de beste initiatieven. We denken niet dat het heel moeilijk zal zijn om daar minimaal zeven heel goede initiatieven uit te halen.”
Slim kijken naar werk
De uitverkoren interventies zullen bekend gemaakt worden op een ‘Anders Werkt Beter-festival’. Het is de bedoeling dat er een beweging op gang komt om slim te kijken naar werk en wat er op dat gebied beter kan. “Dan moet je niet alleen met nieuwsbrieven en bekendmakingen gaan werken”, vindt Kahmann. “Je moet ook zorgen dat je mensen op een andere manier weet te bereiken. Bijvoorbeeld met bijeenkomsten waar ideeën worden uitgewisseld.”
Initiatieven indienen
Vanaf 17 maart kan iedereen initiatieven indienen via de website van Anders Werkt Beter. Ter inspiratie zullen sprekende voorbeelden uit de praktijk de komende periode een plekje op die website krijgen. Voor uitverkoren initiatieven is geen beloning beschikbaar, het is vooral een erkenning van de autonomie en de zeggenschap van de zorgprofessionals, volgens Kahmann. “Het gaat om dingen waar mensen zich al lang aan ergeren. Als je daar daadwerkelijk wat aan kan gaan doen, geeft dat veel voldoening. En dat is het belangrijkste: het feit dat er echt geluisterd wordt en dat er echt iets gedaan wordt met de dingen waar ze last van hebben.”
