Al weken hoor ik op de radio een stemacteur vertellen dat hij een succesvol ondernemer is en graag in control is. Ook over zijn gezondheid. Hij wel. Nou gozer, ik heb slecht nieuws voor je: dat ben je niet. Niemand heeft controle over zijn gezondheid. Veel mensen zijn in de veronderstelling dat als zij zichzelf regelmatig laten testen en screenen op van alles en nog wat zij dan controle behouden. Dat zou geweldig zijn, maar het is helaas bullshit.
De goed gecaste stem beweert dat een preventieve scan duidelijkheid geeft over de actuele fysieke staat van de klant. Deze claim klopt niet. Het tegendeel komt meer in de buurt. In veel gevallen komt er iets afwijkends uit een test. En dan? Dan ontdek je dat je helemaal geen controle hebt, nadat de meneer of mevrouw in de chique lobby van de blokkendoos langs de snelweg die de resultaten van de medische round-up aan je heeft uitgelegd en meldt dat hij verder helaas niets voor je kan betekenen. Daarvoor moet je bij de dokter zijn. Kortom, je zocht controle, je krijgt zorgen en paniek.
Misschien stelt het je enigszins gerust dat, zeker vanaf een bepaalde leeftijd, iedereen wel een of andere afwijking onder de leden heeft. Iets dat op een scan niet direct te duiden is. Of dat veel mannen boven de 80 met prostaatkanker sterven, zonder daar tijdens hun leven ooit last van te hebben gehad. De vraag rijst wat ziekte eigenlijk is en of er nog ruimte voor normaalvariatie is.
Zinvol weten
Dat meer mensen zich bewust zijn van het belang van een gezonde leefstijl om allerlei (welvaarts-)ziekten zoveel mogelijk te voorkomen is op zichzelf natuurlijk een prima zaak. Leef zo gezond mogelijk, de rest overkomt je meestal ook maar. Maar van alles meten leidt niet tot zinvol weten. Het overgrote deel van de preventieve tests biedt geen inzicht in je gezondheid maar leidt vooral tot onnodige onzekerheid en bezorgdheid. De uitslag behoeft duiding van een dokter of vraagt om vervolgonderzoek. Met andere woorden: zowel de zorgvraag als de zorgkosten stijgen.
Passende diagnostiek
Om écht meer inzicht in en, als er iets aan de kwaal gedaan kan worden, grip op onze gezondheid te krijgen, moeten we allereerst weten welke tests wanneer en voor wie zinnig zijn. Dat heet in medische kringen passende diagnostiek. Zonder dit weten kunnen total body scans en allerlei andere preventieve tests beter achterwege blijven. Van meten zonder weten wordt niemand beter. Als je ergens last van hebt, kun je beter een dokter raadplegen. Digitaal, bijvoorbeeld via Thuisarts.nl of bij je huisarts. En als je nergens last van hebt? Pas dan een beetje op jezelf en vier het leven!
Cherelle de Graaf is directeur-bestuur van iDx, onafhankelijk kennispartner op het gebied van diagnostiek in de huisartsengeneeskunde. De missie is het verbeteren van de huisartsengeneeskunde door vernieuwing van diagnostiek. Dit vanuit de overtuiging dat goede diagnostiek leidt tot passende(r) zorg, de patiënt zelfredzamer maakt en de werkdruk voor de dokter vermindert.
