Een pandemiebestendige publieke gezondheidszorg vraagt om een meer uniforme aanpak dan nu het geval is. Dat stelt hoofd landelijke coördinatie infectieziektenbestrijding Aura Timen van het RIVM. Zij sprak op persoonlijke titel sprak tijdens het recente congres ‘Lessen van de coronacrisis: Governance van de zorg na de pandemie’ van de VU School of Governance.
In haar persoonlijke evaluatie van de coronacrisis stipt Timen verschillende verbeterpunten aan. Zo heeft de crisis wat haar betreft laten zien dat het zorgstelsel qua aansturing, financiering en uitvoering te gefragmenteerd is. Ook is het stelsel niet lenig genoeg en kent het te weinig opschalingscapaciteit. Het aanleggen van een reservoir van public health-reservisten zou hier uitkomst kunnen brengen.
Regionale autonomie
Om de publieke gezondheidszorg te versterken, is grotere uniformiteit in de uitvoering gewenst. Nu wordt het systeem van publieke gezondheidszorg gekenmerkt door een grote mate van regionale autonomie. Daarnaast breekt Timen een lans voor investeren in de professionaliteit van medewerkers. Ze denkt daarbij onder meer aan verhoging van de opleidingscapaciteit voor specialisten infectieziektenbestrijding.
Een ander aandachtspunt is de IT-infrastructuur. “We hebben de afgelopen tijd gezien hoe kwetsbaar systemen zijn”, aldus Timen. “Wat we nodig hebben, is een flexibel systeem dat real time inzicht in de cijfers geeft. Een dergelijk systeem moet privacy by design als uitgangspunt hebben, zodat we niet iedere keer de discussie over privacy hoeven voeren.”
Vorige crisis
Versterking van de publieke gezondheidszorg moet volgens Timen niet de illusie wekken we crises als de huidige coronapandemie helemaal voor kunnen zijn. “Je kunt nooit volledig voorbereid zijn. Hoewel we het coronavirus al eerder kenden van andere uitbraken, zoals mers en sars, kon niets ons voorbereiden op de massaliteit van deze uitbraak. Uiteindelijk bereid je je altijd voor op de vorige crisis.”
Timen keek ook kort terug op de corona-aanpak van het kabinet. “De keuze om de druk op de zorg te verlichten was een keuze voor de hele samenleving”, aldus Timen. “Anders was de zorg volledig ontwricht.” De modellen van het RIVM waren, zeker waar het de verspreiding van de Britse variant gedurende de derde golf betrof, voldoende voorspellend. Mede hierdoor zijn tussen de 31.000 en 35.000 IC-opnames voorkomen.
Expliciete oproep
Timen staat niet alleen in haar pleidooi voor versterking van de publieke gezondheidszorg. Voorzitter André Rouvoet van GGD GHOR Nederland deed onlangs een expliciete oproep aan een nieuw kabinet om tenminste 600 miljoen euro extra vrij te maken voor publieke gezondheid. “Het nieuwe kabinet moet fors investeren in de publieke gezondheid en veiligheid”, aldus Rouvoet in een brief aan informateur Mariëtte Hamer. “De les van corona is dat de basiszorg te zeer is verschraald.”
