De huidige financiering van de Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO) stopt per eind april. Dat heeft het ministerie van VWS aan de PGO-leveranciers laten weten. Het ministerie mikt op een nieuwe financieringsvorm, maar deze is gekoppeld aan een Europese aanbestedingsprocedure. Volgens betrokkenen is het onduidelijk wanneer deze aanbesteding wordt afgerond.
Onder de dertien leveranciers van PGO’s is grote onrust ontstaan. Velen vrezen de budgetstop niet te overleven. Als er PGO-leveranciers omvallen betekent dit tevens discontinuering van de dienstverlening aan vele duizenden gebruikers. Het is niet duidelijk wat er met hun gegevens gebeurt in geval van een voortijdig faillissement van hun PGO-aanbieder.
Beperkt budget
De afgelopen maanden hanteerde VWS een zogeheten Open House financiering waarbij leveranciers op basis van het aantal aansluitingen konden declareren. Voor de laatste ronde gold al “een beperkt budget” van maximaal 1,5 miljoen euro. “Vorige maand hebben we een vooraankondiging gedaan dat de verwachting was dat het budget in maart op zou zijn”, laat VWS aan de deelnemers weten. “Via dit bericht willen we laten weten dat het budget na april 2024 op is.”
Drie goede PGO’s
Voor zover het budget het toelaat kunnen PGO-leveranciers over de maand april nog voor het laatst declareren. Als alles volgens planning verloopt, komt VWS in juli met nieuw geld over de brug. Dit zal hoe dan ook niet aan alle PGO-leveranciers ten goede komen. Eind februari kondigde VWS een aanbesteding te starten met als doel “de selectie en financiering van drie goede en gebruiksvriendelijke PGO’s voor alle inwoners van Nederland”.
Aanbesteding
Voor tien leveranciers valt het doek. Ze mogen weliswaar hun product blijven aanbieden, maar hoeven niet langer te rekenen op een bijdrage uit de subsidiepot van VWS. Bij de huidige stand van zaken is dit voor de meeste aanbieders de voornaamste, zo niet enige bron van inkomsten. Gezien het nog altijd beperkte aantal aansluitingen kan de vergoeding de aanloop- en ontwikkelingskosten amper dekken. Onder aanbieders leeft dan ook het gevoel dat VWS al begonnen is met een officieuze shake out al voor de aanbesteding zijn beloop kan krijgen. Begin juli moet er witte rook zijn, maar volgens betrokkenen gaat VWS deze deadline voor afronding van de aanbesteding niet halen.
Cruciale stap
Het financiële demasqué van de PGO-leveranciers is het zoveelste hoofdstuk uit de rumoerige wordingsgeschiedenis van de PGO’s. Toenmalig minister Bruins presenteerde de PGO eind jaren tien als een cruciale stap in de verdere digitalisering van de zorg. In technische zin is een PGO een app waarmee de patiënt zijn of haar eigen medische gegevens kan opslaan, beheren en delen. Daarmee krijgt de patiënt grotere regie over eigen zorg en gezondheid. Dit is van evident belang nu de zorgsector steeds vaker overvraagd wordt. Om de zorg betaalbaar te houden schuift de overheid de burger steeds meer verantwoordelijkheid voor eigen zorg en gezondheid toe. De PGO’s moeten de burger hiertoe in staat stellen.
Patiëntportaal
Een volwaardig PGO is afhankelijk van de medewerking van zorgaanbieders. Zij moeten zorgen dat de gebruiker toegang krijgt tot zijn medische gegevens alvorens hij deze kan beheren, aanvullen of delen met anderen. Hoewel dit een wezenlijk andere voorziening is, leeft bij veel ziekenhuizen het gevoel dat ze via hun patiëntportalen al voldoende digitaal kunnen communiceren met patiënten.
Anderhalf jaar geleden al waarschuwden de PGO-leveranciers voor mislukken van het PGO-traject. Ook Zorgverzekeraars Nederland (ZN) heeft binnenskamers herhaaldelijk de trom geroerd. De zorgverzekeraars steken jaarlijks zo’n 10 miljoen euro in het PGO-traject. Tot frustratie van de verzekeraars heeft zich dit nog niet vertaald in grote gebruikersaantallen.
Onbekendheid
Volgend jaar moeten er 1 tot 2 miljoen gebruikers zijn. Voorlopig zijn dat er circa nog geen 500 duizend. Dankzij de afronding van het afsprakenstelsel MedMij en nieuwe wettelijke verplichtingen rond gegevensuitwisseling, zoals vastgelegd in de Wegiz, komt er enige schot in de zaak. “Vooral het laatste halfjaar van 2023 zien we een mooie groei in het aantal opvragingen met gemiddeld 110.000 verzoeken per maand”, aldus MedMij in januari. Toch is de bekendheid van de PGO’s nog altijd laag. Van de zorggebruikers heeft 66 procent nog nooit van een PGO gehoord, constateert het RIVM in een recent onderzoek. Opvallend genoeg heeft binnen de kerndoelgroep van mensen met een chronische aandoening maar liefst 79 procent nog nooit van een PGO gehoord.
