De waarde van zorginnovaties wordt te vaak afgemeten aan puur commerciële criteria. Innovaties zonder sterke commerciële businesscase komen daardoor niet tot wasdom. En dat terwijl ze toch grote maatschappelijke en gezondheidswaarde kunnen hebben.
Dat constateren onderzoekers van Erasmus School of Health Policy & Management in Technology in Society. Snellere vergoeding vanuit het basispakket kan soelaas bieden.
Een veelgebruikt argument voor marktwerking in de zorg is dat concurrentie innovatie stimuleert. Volgens de onderzoekers is dit zeer de vraag. Zij zien in de Nederlandse context eerder aanwijzingen dat marktwerking innovatie afremt.
Door de eenzijdige nadruk op commerciële waarde halen maatschappelijk veelbelovende innovaties het vaak niet in de zorgpraktijk. Of een innovatie bredere toepassing verdient, verengt zich tot de vraag of een potentiële financier er voldoende commerciële kansen in ziet. Een pijnlijke waarheid, vinden de onderzoekers. Hoewel de sector collectief gefinancierd wordt en zich inspant voor maximale gezondheidswinst voor alle burgers, is dit laatste niet het leidende criterium bij de financiering van zorginnovaties.
Gefragmenteerde financiering
Een ander probleem ligt in de gefragmenteerde betalingsmechanismen die marktwerking meebrengt. Als het om innovatie gaat, leidt dit volgens de onderzoekers tot praktijkvariatie. Dit ondermijnt het principe van gelijke toegang tot zorg: “Eerdere studies onderstrepen het alarmerende effect van gefragmenteerde financiering van innovaties op transparantie, efficiëntie en toegankelijkheid.”
Evenwicht
Om recht te doen aan het bredere maatschappelijke belang, pleiten de onderzoekers voor ‘herstel’ van het evenwicht tussen commerciële en maatschappelijke waarde. Dit moet de kans vergroten op wijdere verspreiding van innovaties met potentieel aanzienlijke waarde voor gezondheid en maatschappij.
Waardegedreven financiering
Een instrument dat de onderzoekers in dit verband aandragen, is waardegedreven financiering. Daarmee zouden de verzekeraars de focus van bekostiging verleggen van volume naar waarde. Ook zou innovatie sneller te financieren zijn vanuit uit het basispakket. Het belangrijkste toelatingscriterium voor vergoeding is nu ‘standaard van wetenschap en praktijk’. Dit zou te herformuleren zijn als ‘innovatief en met potentieel aanzienlijke maatschappelijke en gezondheidswaarde’.
Veranderingsbereidheid
De veranderingsbereidheid van zorgaanbieders is te stimuleren door hen meer financiële ruimte te bieden om in innovatieve producten te investeren. De onderzoekers denken hierbij aan publieke innovatiebetalingen via verzekeraars en extra investeringspotjes die aanbieders naar eigen inzicht kunnen besteden.
Verbreden competenties
De innovators zouden daarnaast hulp moeten krijgen bij het verbreden en verbeteren van hun competenties. Trainingen, netwerkmogelijkheden en speciale evenementen kunnen hen helpen hun ideeën over te brengen dan wel beter te laten aansluiten bij de zorgpraktijk.
Wetenschappelijk programma
Voor de studie namen de onderzoekers vier niet nader genoemde innovatieprojecten onder de loep. Twee hadden betrekking op medische technologie. De andere twee richten zich op digitale zorgtechnologie. De studie maakt deel uit van het wetenschappelijke programma Medical Delta’s Journey from Prototype to Payment.
