Om het Integraal Zorgakkoord tot een succes maken, moeten we de zorg aandoeningsgericht organiseren, aldus Paul van der Nat. Hij ziet dat steeds meer zorgorganisaties kiezen voor nieuwe organisatievormen.
Paul van der Nat is Programmamanager Waardegedreven zorg in het St. Antonius Ziekenhuis. Hij voert op datzelfde gebied onderzoek uit vanuit het Radboudumc. Daarnaast is hij voorzitter van de werkgroep Veranderkunde voor het Linnean Initiatief en lid van het expertpanel van ICHOM.
Een groot aantal zorginstellingen in Nederland is gestart met de implementatie van waardegedreven zorg of is daar al een tijd mee bezig. De werkgroep Veranderkunde wil de koplopers samenbrengen die in zorginstellingen actief zijn op het gebied van waardegedreven zorg. Van der Nat: “Waardegedreven zorg is niet iets wat je even implementeert. Het is een proces van jaren dat om een veranderkundige aanpak vraagt. Hoe stuur je zo’n proces aan? En om te beginnen: hoe zit de organisatiestructuur van je instelling überhaupt in elkaar?”
Drie uitdagingen
De implementatie van waardegedreven zorg kent een drietal grote uitdagingen, aldus Van der Nat. “Het inzicht krijgen in en vergelijken van waarde, resultaten en kosten met andere zorginstellingen; de waarde die je als zorginstelling wilt leveren gefinancierd krijgen en de organisatie rondom het patiëntenproces.”
Weeffouten corrigeren
Die laatste uitdaging, ook wel aandoeningsgericht organiseren, is het onderwerp van het onderzoek van Van der Nat. “In het Integraal Zorgakkoord zijn actuele thema’s zoals de juiste zorg op de juiste plek, passende zorg en initiatieven op het gebied van digitalisering vertaald naar concrete doelstellingen. Dat zijn absoluut belangrijke zaken om aan te pakken, maar om zo’n zorgakkoord tot een succes te maken, moeten we vooral ook de fundamentele weeffouten in de zorg corrigeren.”
Van IPU’s naar archetypen
Eén van die weeffouten is volgens Paul de organisatie van zorg. “Het goed neerzetten van patiëntengroepen is essentieel. Michael Porter signaleerde dat in 2006 met zijn Integrated Practice Units (IPU’s), organisatie-eenheden rondom de patiënt. Een mooi conceptueel plaatje, maar de praktische invulling is er (nog) niet. Sinds de introductie van het concept waardegedeven zorg ruim vijftien jaar geleden, zie je dat het denken in de richting van IPU’s wordt overgenomen, maar de IPU zelf zie je bijna nergens.”
Uit recent onderzoek van Paul van der Nat en Gijs Steinmann blijkt dat ziekenhuizen in Nederland hun zorg in steeds vaker aandoeningsgericht organiseren, maar dat een directe implementatie van IPU’s niet aan de orde is, Samen met de Linnean werkgroep Aandoeningsgericht organiseren presenteerde Van der Nat een model met acht archetypen van organiseren. Naast de IPU bestaan er volgens hen nog zeven andere organisatievormen. De eerste resultaten van recent internationaal onderzoek van Van der Nat samen met Julia Wiersema en Maarten Koomans laten zien dat deze organisatievormen inderdaad bestaan.
Projectvorm
Van der Nat: “Organisaties bewegen in verschillende vormen toe naar aandoeningsgericht werken en organiseren. De meeste zitten nog in de projectvorm. Een klein aantal organisaties werkt toe naar de matrix-organisatievorm. Hoe dan ook zien we dat zeker in Nederland ziekenhuizen echt bezig zijn met aandoeningsgericht organiseren. Het is een vraagstuk dat leeft.”
Bron: Linnean.nl
