Meer internationale samenwerking, vergroting van de praktische relevantie, een betere inbedding van de ethische dimensie, versterking van het leerklimaat en vergroting van het maatschappelijk draagvlak. Met deze ambitieuze voornemens sloot de Health Technology Assessment International (HTAi) de conferentie af die in van 25 juni tot en met 29 juni in Utrecht werd gehouden.
‘Nice to be back’, ‘meaningful’, ‘a hit for attendees’, ‘my first in-person conference after two years’. Het enthousiasme over het fysieke weerzien was groot onder de ruim zeshonderd deelnemers na de noodgedwongen digitale covid-editie van 2021. Los van dit sociale aspect bood de HTAi-conferentie vooral een stortvloed aan kennis, inzichten, handreikingen en discussiepunten.
Life cycle approach
Rode draad dit jaar was het concept van de ‘life cycle approach’. De ontwikkeling van technische hulpmiddelen en nieuwe medicijnen gaat steeds sneller in een maatschappelijke context die hard mee verandert. Daardoor moeten medisch-technische innovaties door de tijd heen periodiek heroverwogen worden, zo is de gedachte. Health Technology Assessment (HTA) hoort de vinger voortdurend aan de pols te houden in plaats van eenmalig een keuringsrapport af te leveren.
Hoewel dit inzicht breed wordt gedragen binnen de HTA-gemeenschap, blijkt toepassing in de praktijk lastig. Een belangrijke voorwaarde is betere internationale samenwerking, zo kwam in Utrecht eens te meer naar voren. De Europese Commissie heeft een stap in deze richting gezet door met ingang van 2025 over te gaan tot een gemeenschappelijk beoordeling van geneesmiddelen.
Disconnectie
Toch geven zulke brede politieke besluiten nog geen antwoord op de praktische dilemma’s waar beleidsmakers, zorgprofessionals en patiënten tegen aan lopen. “Er bestaat een enorme disconnectie tussen health technology assessment en de klinische praktijk”, aldus deelnemer Xuanqi Pan. Volgens de Australische chirurg Guy Maddern, mist HTA in zijn huidige vorm alle voor arts en patiënt relevante aspecten. Dit liet hij in een plenair discussiepanel weten.
Ethische handreiking
Toch zijn er steeds meer concrete handreikingen voor de toepassing van HTA op institutioneel en organisatieniveau. Wija Oortwijn en Laura Sampietro-Colom presenteerden tijdens HTAi 2022 een nieuwe editie van een handboek. Dat combineert de theoretische uitgangspunten van HTA met de praktische en organisatorische implicaties. Het ‘VALIDATE handbook’ is tot stand gekomen dankzij de samenwerking tussen zeven beoordelingsinstanties en academische centra, waaronder Radboudumc.
Nieuw in dit handboek is de aandacht voor de ethisch kant van HTA. Dit is iets wat betrokkenen met het acroniem VALIDATE tot uitdrukking willen brengen: VALues In Doing Assessments of healthcare Technologies.
“De noodzaak om ethische aspecten mee te nemen in HTA wordt steeds breder onderkend”, aldus auteur en HTA-deskundige Wija Oortwijn. “Niet alleen omdat veel medische technologieën ethische, wettelijke en sociale vragen met zich meebrengen, maar ook omdat ethiek inherent is aan de HTA-methodologie zelf. Feiten en waarden zijn in HTA nauw met elkaar verweven.”
Leerklimaat
Initiatieven als deze passen in het bredere streven om het leerklimaat rond HTA te versterken. “Uiteindelijk gaat het er om een efficiënte leeromgeving te creëren, eventueel gecombineerd met een accreditatieprogramma”, aldus Elena Petelos, als HTA-expert aan de Universiteit van Kreta verbonden aan de Scientific Development and Capacity Building (SDCB) committee van HTAi.
Maatschappelijk draagvlak
Eén van de grote HTA-dilemma’s voor HTA dat in Utrecht naar voren kwam, is versterking van het maatschappelijke draagvlak. Van oudsher is HTA een zaak van beleidsmakers en beoordelingsinstanties, zoals in Nederland het Zorginstituut.
Dit betekent een taal, cultuur en werkwijze die sterk verwetenschappelijkt of misschien wel verambtelijkt is. De consensus in Utrecht was dat HTA moet zoeken naar wegen om professional, patiënt en burger meer te betrekken bij het beoordelingsproces. De vraag die in Utrecht goeddeels onbeantwoord bleef, is: hoe? HTAi heeft zijn werk dus al uitgetekend voor het jaarcongres van 2023.
